Herritarren iritziak 

Xabier Fernandez FuentesBINKE / 2016ko urria Hurrengo pausua «Arbitro marikoi!», «Berna horreikaz fraka horrek?», «Hemendik aurrera ogirik ez dot jango», «Mutilek ez dabe negarrik egiten», «Holan jantzita normala hori gertatzea», «Neska baten moduan jolasten dozu»…  Egunerokotasunean entzuten doguzan esaldiak dira hauek danak. Txantxak, komentario xumeak edo bromak dira, pentseu barik esandakoak, sentidu barik askotan be. Baina gure bromak hurrungo belaunaldikoen jokabideen eredu izango dira, eta hori ez dogu ahaztu behar. Esan ohi da jokaera bat aldatzeko lehenengo pausua arazoa onartzea dala, eta puntu horretara arte asko heldu dira, edo heldu gara. Baina hurrengo pausua, jokabidea aldatzearena, alegia, ez dogu hainbestek

Udane Atutxa LarrinagaBINKE / 2016ko urria Garbitasuna Amaitu berri den udan izandako oporraldian atzerrira joateko aukera izan genuen eta bertako kulturak eta paisaiak ez ezik gizarte ohiturek ere ahozabalik utzi gintuzten bidai-laguna eta biok. Batez ere, kaleen garbitasunak. Hamalau milioi pertsona bizi diren hiri batean zaila da lurrean zikinkeriarik ez aurkitzea —norbaitek esku-artean zeukan paperezko musuzapia haizeak eraman duelako edo ganorabakoren batek nahita txiklearen papera lurrera bota duelako—  baina, hala eta guztiz ere, kaleak garbi eta txukun zeuden. Gurean ez bezala ez genuen ehun metro bakoitzeko zakarrontzi bat aurkitu, jatekoa saltzen zuten saltokien atarian zeuden hondakinak botatzeko ontziak; kalean egiten

Aitziber Bilbao EtxebarriaBINKE / 2016ko uztaila Eraso sexistak Aurtengo udan herriko jaietan alkarren arteko gaia izan dogu ia herri guztietan, ekintza hauekaz jai giroak ilunduz. Gure herrian be jaian murgilduta ibili beharrean, emakumeen eskubideak aldarrikatu behar izan doguz; garai honetan, bai, garai honetan! XXI. mendean! Onartezina da pertsonen eskubideek atzerakada izatea. Baina arazo hau urte osoan emoten da, eta zer egiten dogu? Zergaitik ez da Galdakaon jaietarako egin dan protokoloa urte osoan zehar eta herri guztietan jarraitzen? Zelan konpon daiteke arazo sozial hau? Neskei ipurdia ukutzea, iraintzea… Gaztetan horrelako jokabideak jolastzat hartzen doguz eta helduok gainera askotan barre egiten dogu,

Mikel Atxutegi GutierrezBINKE / 2016ko uztaila Herriko harri Usansolok duen kirol eta kultur agenda inguruko herri askoren inbidia da. Ez da baina, kasualitatea. Begi xehez ikusten ez den lan eskerga dago atzean. Etxea harriz harri eraikitzen den modu berean, herri txikia egunez egun egiten da handi. Harria berez hila da, hotza, baina jendearen borondateak eman zion bizia, berotasuna. Bertako bizilagunek eraiki zituzten etxearen habeak, eta asko joanak diren arren, gogoan ditugu. Ferekaz landutako harriak oraindik ere dirau, baina zahartzen hasia da. Berdinak dira urtero antolakuntzan dabiltzan bizilagunak, ekimen hutsez tradizioari eusten dioten herritarrak. Parte hartzeak gainera behera egin du, eta

Errupin Jauregi BarrenetxeaBINKE / 2016ko uztaila Eusko Level Bertako gazte ugarik, ez du euskal txoko edota kultura ondo ezagutzen. Agian kasualitatez, baina noiz edo noiz galdetu izan diet hurbileko gazteei euskal lurralde eta hiriburuak izendatzeko eta ez da hain erraza suertatu erantzun egokiak entzutea. Benito Lertxundiren galdera eginda: «Zenbat gera? Lau, bat, hiru, bost, zazpi?» gehienek zazpi erantzuten dute pentsatu gabe, agian abestia entzutearen intuizioz. Baina ondo, hala ere. Bigarren galdera aldiz, hain errez ezin izaten dute erantzun: eta zeintzuk dira euskal lurraldeak? «Bizkaia, Nafarroa, Gipuzkoa, Araba, eee, Nafarroa Behera, eee, eta beste bi…». Hauetako askok, Agur Xiberua! ere abesten

Yolanda Larrea LandaBINKE / 2016ko uztaila Mari Tere Zuetako askok buruan eukiko dozuez Petra, Pilar, Matilde, Orrantia… moduko dendak. «Korteingles» antzera, danetarik egoten zan bertan. Pazientzia handiaz, orduak emoten ziran, zer erosi eta nor ikusi galanta egoten zan eta. Urretaldekook ostera, umetan, Mari Teren dendan erosten genduan. Bai, Mari Tere; Emiliaren alabaren dendan. Eurei begira egoten ginan, zelan saltzen eben ikusten, gero antzera olgetako. Olgeteaz gain, erreza egiten jakun bertan erostea; amak agindutakoa eskatu, eta erositakoa pagetako ez genduan dirurik behar, Mari Terek «apuntau» egiten eban zor genduana eta amak ordaindu besteren baten. Umeentzat bitxia izaten zan ikustea Mari Terek

Rosa Mari Angulo MuñozBINKE / 2016ko ekaina Euskara kalean Azken bolada honetan eztabaida handia sortu da euskarari buruz; hezkuntza arloan, batez ere. Hamarkada batzuk pasatu dira D eredua ezarri zenetik baina emaitzak hasieran pentsatzen genuen bezain onak ez direla diote. Gezurra dirudi, urteak pasa arren egoera ez da aldatu. Ikastola edo eskola barruan besterik ez da gure hizkuntza entzuten. Ikasle askok, akademikoki nahiz eta emaitzak onak lortu, ez dute kalean hitz bat ere euskeraz egiten. Ez da erreza honi buelta ematea. Argi dago ezin diogula eskolari egoera honen ardura leporatu eta horregatik guztion laguntza behar da gure hizkuntzak norabide berria

Leire Arana OjangurenBINKE / 2016ko ekaina Kurtso bukaeran Uda hurbiltzen doan heinean, azterketa garaia atzean geratzen hasi zaigu ikasleoi. Garai honetan egunero herri guztietako liburutegiak betetzen ditugu, «estres kolektiboa» sorraraziz. Aldi berean, liburutegiek ikasleen arteko elkartasun morala sustatzen dute. Urte osoan ikasten eta lanean ibili ondoren, nekatuta gaude eta laster libre egongo garenaren aurreikuspenak azken txanpa gainditzeko motibazioa ematen digu. Leihoetatik jendea eguraldi onaz disfrutatzen ikusten dugun bitartean, ikasleok zenbait astetan ikusten dugun argi bakarra mahai gaineko lanparak ematen diguna da. Zeinek dio ikaslearen bizimodua erraza dena? Kurtsoan zehar egindako lanaren ondoren, garai honek are esfortzu handiagoa egitera behartzen gaitu,

Aitor Zelaia GoienolaBINKE / 2016ko maiatza Sudurra Postmodernitatean Egiari agur esan eta egiekin geratu gara, mila egi, bakoitzak berea. Egia bakarra egiarik ez dagoela da, gezurrak ordea nahi beste eta orotarikoak.  Hartu neure kasua (edo zeurea); nire izen abizenak etiketa soilak dira, nire azal barnerako unibertsoa gordetzeko ezgaiak. Ez naiz zinez 2016an bizi, Jesus Kristo aurreko mende batean jaioa da, ikerketen arabera. Erlojuak ere engainatu gaitu, ez dator bat dagokigun ordu eremuarekin, Franco-k aurreratu baitzuen 1942an. Eta espazioari dagokionez zer? Bada gure mapa mundiek fideltasun gutxi; ez da posible esfera plano batean irudikatzea, Mercator eta Peters ahalegindu arren. Tartean nortasun

Yayone Altuna TxarterinaBINKE / 2016ko maiatza Europaren bihotz ustela Tamalez, gaur ere, errefuxiatuentzat da prentsako lehen orria. Greziako kostaldera heltzen direnei ez zaie aukera larregi zabaltzen: 14.000 bat errefuxiatuk Idomeni kanpalekuan jarraitzen dute, lokatzez beteriko lur zatiaren gaineko kanpin-dendatan pilaturik, baldintza penagarrietan (erditu ere bertan egin behar dute, jaio berria ur putzu zikin batean garbituz). Balkanetako bidean ere mugak itxi dituzte; hala ere, amorruari helduz, mugako ibai izoztua zeharkatzen saiatzen dira, haurrak eta pare bat tapaki lepoan hartuz, negar eta garrasi artean. Bestaldean polizia zain. Gutxi balitz, eraso faxistak, tiroketak… Nork baimentzen du guzti hau? EBk eta Turkiak akordioa sinatu

Ainara Artetxe ArrienBINKE / 2016ko apirila Kukua, noiz arte? Horra hor goiko hariztitxu baten/kukuak umiak egin ditu aurten», dio ikasi berri dudan kantu zaharrak. Kostako zaio, bada, «hariztitxu» bat aurkitzea Galdakaon! Iazkoa lurzoruen urte izendatu zuen Nazio Batuen Erakundeak, euren garrantzia aldarrikatze aldera. Eta benetan, eskertu dut «Tokiko Agenda 21»ean lurralde antolamendua eta lurzoruaren babesa kontuan hartu izana, idaztetik egitera aldea egon litekeen arren. Izan ere, gero eta lurzoru gehiago itotzen dugu asfalto edo zementutan (Galdakaon ia %20). Gure etxerako bidean nabarmena da: erdigunetik Elexalderantz joan da grisa hedatzen. Zabaleako txaletak, Aldatze Bidekoak, Elexaldeko plazakoak… azal berde, muin gris! Ez

Gaizka Uriarte ZearraBINKE / 2016ko apirila Tontikulis-a Lehen etorkizuna ate-joka geneukala esaten zen, baina ez, etorkizuna zapatillen parera daukagu, behean, eta horrek lepoko Tontikulisa sortzen digu. Gertatzen den ezerk ez dauka garrantzirik aurretik Facebook, Twitter, WhatsApp, Hashtag edo Trending Topic-aren filtroa pasatzen ez badu. Hitz hauek idaztean, ordenagailuko zuzentzaileak euskarazko hitzak gorriz jartzen dizkit, baina hitz berri horiek ez, horiek asumituta dauzka. Zerbait aldatzen ari da.  Ahaztu zaigu momentuaz guztiz gozatzen, arduratuago gaudelako mugikorrera begira zuzeneko bizipenera baino. Eta gero krisi existentziala dator, «gustatzen zait» gutxi jasotzen badugu, «popularrak» ez garenaren konplexua datorkigu. Aurreko lagunari eskua eman baino, urrutikoari emotikonoa