Herritarren iritziak 

«Izan edo ez izan», Erri Ipiñazar

2018-10-19
Erri Ipiñazar EpalzaBINKE / 2018ko urria Izan edo ez izan Duela gutxi, «Zapalkuntzatik askatasunera» liburua irakurtzeko aukera izan dut. Gure Berriak komunikabide digitalak argitaratutako lan bikain honek gure herriak sufritzen duen egoerari buruz hausnarrarazi dit. Liburuan ederki aipatzen den bezala, badira hainbat gauza pertsonok eta herriek berezkoak ditugunak. Horietako bat bizitza da. Horretarako ahalmena eta indarra badugu, biziko gara, eta bestela ez. Eskubideak, beraz, indarraren eta borrokaren bidez lortzen dira: ez dira eskatzen; are gutxiago ukatzen dizkigun horri. Gure ingurura begiratzea baino ez dugu, askatasuna lortu duten herriek, ez dutela galdetzen ea independentzia nahi duten ala ez. Ez dago munduan

«Gara»

2018-10-03
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko urria Euskeraren historian, «gara» berba honek esangura ugari hartu deuskuz, eta gaztelerazko «desarrollo» berbagaz dauka zerikusia. Gaur egun, euskeraren egokitze-bidean, hainbat berba barri sortu doguz lexema hau oinarri dogularik. Aikomenzan batzuk: garatu, garapen, garatze, etab. Baina berba hau aspaldirik hona erabili deuskue gure baserritarrek, garaian garaiko landareak eta barazkiak garara etorri eta garatzen hastean. Barazki bakoitzak bere tertzioa dauka, gordinik zein egosita samur-samur jateko. Behin garatzen hasi ezkero, gora egiten dau eta aihen edo kimuak garatu ahala gogortu egiten da harik eta haziak sortzen hasi arte. Behin horra ezkero, hazitarako itxi behar dira barazkiak, hurrengo

«Norberarentzako denbora», Ane Belakortu

2018-09-21
Ane Belakortu LekueBINKE / 2018ko iraila Norberarentzako denbora Urte honetan, 12 hilabete, 52 aste, 365 egun, 8.760 ordu, 525.600 minutu, 31.536.000 segundo ditugu eta jadanik erdiak baino gehiago igarota. Denbora guzti hori topera aprobetxatu duenaren hausnarketa egin al du norbaitek? Auskalo! Denok ditugu eginbeharrak, konpromisoak, lana, ikasketak, etab. baina horretaz aparte ere denbora librea edukitzea guztiz beharrezkoa dela egiaztatuta dago eta batez ere norberarentzako den une hura. Bizi garen gizarte azeleratu honetatik at ume txikiek bezala zeruko izarrak edota norberaren behatzak berriz ere kontatzeko, begiak itxiz eta aldi berean esna gaudela gustuko dugun momentu hartara bueltatzeko, txorien txioak edota itsasoaren

«Sasi guztien gainetik», Christian Arean

2018-09-21
Christian Arean SaratxagaBINKE / 2018ko iraila Sasi guztien gainetik Euskerea ez da hizkuntza ofiziala Nafarroa osoan. Vascuencearen Legeak, inolako irizpide objektibori so eginez, hiru hizkuntza eremutan banatu eban lurraldea 1986an: zonalde euskalduna, mistoa eta ez-euskalduna. Egun, alegia, Foru Erkidegoaren heren batean baino ez da ofiziala. Ondoren, hamarkadetako hizkuntza-politika baztertzailea etorri zan. Euskerearekiko gorrotoa nortasun seinale bihurtu eban erregimenak, euskerea espazio publikotik desagerrarazten saiatu zana. Urteetan haizatutako «euskarafobia» gorrotoaren hazia erein eta sakondu dau herrialdean. Horren adibide argia da pasa dan ekainaren 2ko manifestazioa: milaka lagun euskerearen aurka Iruñeko kaleetan «en Navarra se habla castellano» oihuen artean. Hazia ereinda, aldaketaren gobernuak

«Agur Jaunak»

2018-09-21
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko iraila Agur jaunak kantua, ezaguna dogu Euskal Herrian zehar, baina, beharbada, bere jatorria ez hainbeste. Jatorriaren bertsio bat baino gehiago daukaguz, baina batera jo zein bestera jo, danetan agertzen jaku, Urtxalle (Manuel F. Lekuona Rezola: 1828-1901) eta bere 1851eko pelota-partidu ospetsua. Urtxalle bere jaiotetxe izenez ezagutzen dogun hau, Oiartzunen jaio zan baina gero Errenterian bizi izan zan. Antonio Zavalak Auspoa bildumako 116an dinoskunez, Urtxalleri zor deutsagu Agur jaunak kantua, Antonio Peña y Goñi jaunak kantu eta pianorako solfeoz jarria. Ez dakigu non entzungo eban Urtxallek. Kantuko «gire» aditzari begiratuz gero, Zuberoa aldekoa dirudi, edo, bertsolaria

«Eskerrik ez», Goizane Cebrian

2018-07-20
Goizane Cebrian Gonzalez de MendibilBINKE / 2018ko uztaila Eskerrik ez Ikasturtea amaitu berri daukagula, irakasleoi dagokigu orain egindakoaren balorazioa egitea. Nork eta nola ebaluatzen gaitu gu, ordea? Gero eta gutxiago eskertzen da gure lana eta erreztasun handiz epaitzen gaituzte arlo guztietatik, atzean dagoen ahalegin ikaragarriari erreparatu barik, soldataren barruan doanaren aitzakiaz. Ez al dira konturatzen euren seme-alabek familiako kide askorekin baino hainbat ordu gehiago ematen dutela gurekin? Irakastearena ez ezik, pedagogia hutsetik at gelditzen diren kontu ugariren ardura ere gurea dela? Ikasleen ongizateaz, eroso eta pozik sentitzeaz, maitasuna eta kontsolamendua emateaz, baita mina sendatzeaz ere arduratzen gara klasean… eta horren

«Gaixotasun morala», Iñigo Zelaia

2018-07-20
Iñigo Zelaia GoienolaBINKE / 2018ko uztaila Gaixotasun morala Ikus-entzunezko komunikabideetan arreta jartzen dudanean albiste ezkorrak barneratzen ditut nire baitan: istripuak, sexu erasoak, gerra… Kalera irten eta jendearen hitzetan ez da pentsamendu baikorrik nabaritzen, denak dira kezkak, beldurrak eta estresa. Egoera honek ondorio batera eramaten nau. Gaixotasun moral baten aurrean aurkitzen gara non bizi dugun giroarekin ez gauden gustura. Nekaturik aurkitzen dugu gure burua baina halere ikarati begiratzen diegu bai aldaketei eta baita etorkizuneko erronkei ere. Gauzak horrela, gaixotasun moral hori sendatzeko asmoz, beste gizabanakoetan sostengatzen gara, ez laguntza eskatzeko, baizik eta kontsolamendu gisa. Hausnarketa honen harira, nire aburuz, bizitzaren atal

«Ama Lur»

2018-07-20
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko uztaila Bizitzaren joanean berba barriak sortzen doguz leku-denboretara egokituz. Berba barriotako bat «Ama Lur» dogu. Berba horrek 50 urte beteko deuskuz aurten. Izan be, 1968an Fernando Larruquert eta Nestor Basterretxeak, «Tierra Madre/Ama Lur» izeneko pelikula-dokumental ederra aurkeztu euskuen Donostian. Filma horren izenburua ikusita, itzulpena txarto eginda dagoala konturatuko gara. Itzulpen zuzena «Lur Ama» dogu, ama, lurra barik, lurra dalako naturaren ama. Argitasun hau emonda be, mende erdiko berba barri hau edur-bola bat lez etorri jaku handitzen eta batzuentzat, euskal mitologiako jainkosa kategoriaraino heldu da azken urteotan. Baina, izan be badaukaguz iturriak hizkuntzaren ispiluan begiratzeko. Besteak

«Balezaleak», Iraitz Zamalloa

2018-06-15
Iraitz Zamalloa BenguriaBINKE / 2018ko ekaina Balezaleak Bostehun urte baino gehiago dira Euskal Herriko kostaldeko herrietan sainaren eskariak eraginda ordura arte lantzean behin hondartza baten hilda agertzen ziran baleak ehizatzen hasi zirala. Arriskutsua izateaz gain gatxa be bazan balea hiltzea, hainbat txalupak parte hartzen eben arpoikada baten ostean balea nekatu arte jarraitu eta beste bat joteko, guztiz nekatu eta hil arte. Txalupa guztien arteko elkarlanak ahalbidetzen eban balea menperatzea, batentzako arerio handiegia zan baina taldeak sortzen eban indarra eta taldean joateak sentiarazten eutsen babesaz baliatzen ziran balearen bila joateko adorea lortzeko. Gaur egun Euskal Herriko alderdi politikoen txalupek ondino ez

«Betiko leloa», Jasone Zamalloa

2018-06-15
Jasone Zamalloa UrtiagaBINKE / 2018ko ekaina Betiko leloa Garraio publikoa, azken urteotan gure herrian zeresan handia ematen duen gaia eta aurrerapausorik lortzen ez duena. Hori da nire definizioa. Lehenengo metroa hitzeman ziguten eta badirudi orain proiektu finkorik egon ez eta trena dela promesten digutena. Orain hau sinetsi beharra daukagu? Egia esan trena indartzea beti defendatu izan dudan ideia bat da, hainbat direlako honek ekarri ahal dizkigun onurak. Gogoratu dezagun, Bilborako noranzkoan ez doan jende asko eta asko dagoela herrian eta trenak beste helmuga batzuetara iristeko aukera ematen digula. Honez gain, gaur egun Euskotren eta Bilboko Metroaren arteko lotura estua da

«Zer gara?», Ana Mezo

2018-05-18
Ana Mezo BasarasBINKE / 2018ko maiatza Zer gara? Galdakaoko ikastolan urte asko eman ondoren ezagutzen nauten batzuek pentsatuko dute hezkuntzaren gainean hitz egingo dudala. Hezkuntzak beti kezkatu nau eta nire kezka gero eta handiagoa da baina, kulturaz hitz egin nahiko nuke. Kultura modu zabalean ulertuta. Sarritan teknologian egin diren aurrerapenei erreparatzen diegu, beste ezeri baino gehiago, eta aurrerapenak handiak eta interesgarriak izan dira. Baina bitartekoak baino ez dira. Kultura da gu egiten gaituena. Ez naiz ari unibertsitatera joan eta fakultatean zientzia zehatz baten gainean hartzen dugun kulturaz. Ikuspegi antropologikoago batetik ulertu gura izan dut beti kultura. Zer gara? Zerk egiten

«Ereduak», Oscar Schwarz

2018-05-18
Oscar Schwarz RamosBINKE / 2018ko maiatza Ereduak Hizkuntza ereduak aipatzen diranean alfabetoaz gomutatzen gara, zalantza barik. A, B eta D ereduak. Nik gaur beste eredu batez berba egin gura neuke. Ez dot nik asmatu, jakina, herrialde askotan dagoaneko erabiltzen baita. Eredua zein dan azaldu baino lehen nire lagun Alextxuk kontatu eustan anekdota bitxia kontatuko deutsuet. Alex urte askotan enpresa handi baterako lanean ibili da iberiar penintsulan. Egonaldi batean hortik nonbait, Alex egoten ohi zan hoteleko harreran egoan neskak berba egiteko era bitxia eukola esan eustan Alexek. Marlon Brandonek «El Padrino» filmean egiten eban modura-edo, nolabait azaltzeko. Arraroa egiten jakon Alexi
1 22 23 24 25 26 29