BINKE

Goiko menua

  • Nor gara?
    • Lantaldea
    • Publizitatea
    • Gure egutegia
    • Babesleak
  • Binkekideak
    • Binkekideen zozketak
    • Egin zaitez Binkekide
  • Harremana

Menu nagusia

  • Albisteak
    • Aktualitatea
    • Aginke!
    • Sormene
    • Kabitik
  • Elkarrizketak
    • Elkarrizketa orokorrak
    • Enbaxadoreak
    • Berton inde
    • Gurera etorriak
    • Taldeka
    • Ostike!
  • Iritziak
    • Ohiko kolaboratzaileak
    • Herritarren iritziak
    • Gure berbaz
  • Erreportajeak
    • Erreportajeak
    • Atzera begira
  • Multimedia
    • Bideoak
    • Argazkiak
  • Hauteskundeak
    • Espainiako hauteskundeak
    • Udal-hauteskundeak
  • Nor gara?
    • Lantaldea
    • Publizitatea
    • Gure egutegia
    • Babesleak
  • Binkekideak
    • Binkekideen zozketak
    • Egin zaitez Binkekide
  • Harremana

logo

  • Albisteak
    • Argizai Eskaut Taldeak 'Koskorrak' adar berria jarri du martxan

      2023-09-27
      0
    • Unai Etxezarragak Nepalera bidaiatuko du kulturen arteko hartu-emana zabaltzeko

      2023-09-27
      0
    • Larrabetzuko pilota elkartea Unkinako frontoian arituko da hamar astez

      2023-09-27
      0
    • Logela Multimedia konpainiak 'Anbotoko Mari' antzezlan multimedia eskainiko du Torrezabalen

      2023-09-26
      0
    • Click eta Click elkarteak Galdakaoren inguruko argazki lehiaketa antolatu du

      2023-09-26
      0
    • Galdakaoko II. Triatloi Txikian izena emateko epea zabalik dago

      2023-09-25
      0
    • Aukeren Azoka antolatuko da Galdakaon eguenetik zapatura bitarte

      2023-09-25
      0
    • Mikel Fernandez munduko orkestra zuzendari gazteen lehiaketaren finalaurrekora heldu da

      2023-09-25
      0
    • XIII. Hiru Gurutzeak ibilaldia antolatuko du Ganguren Mendi Taldeak irailaren 30ean

      2023-09-25
      0
    • Aktualitatea
    • Aginke!
    • Sormene
    • Kabitik
  • Elkarrizketak
    • «Santakurtzak gero eta jai hobeak dira, eta aurtengoak horren adibide izan dira»

      2023-09-25
      0
    • Gaizka Sainz: «Urte osoan izango dogu zabalik Elexaldeko igerilekuetako taberna»

      2023-07-24
      0
    • Nagore de la Torre: «Ez nuen inoiz imajinatuko tailer-denda propioa izango nuenik!»

      2023-06-19
      0
    • Agustin Aizpuru: «Udaletxearen kokapena herritar guztion artean erabaki beharko genuke»

      2023-05-23
      0
    • Yolanda Vicente: «Nire bezero asko jada nire lagun bihurtu dira»

      2023-05-23
      0
    • Itziar Atienza: «'Entrevías'-ekin adin guztietako publikora heltzea lortu dugu»

      2023-05-22
      0
    • Aritz Irusta: «Saioko taldekideak aspaldi ezagutu ditudan pertsonarik jatorrenak dira»

      2023-04-24
      0
    • Leire Bilbao: «Bizimodua da Yucatanen gehien somatu dudan aldaketa»

      2023-04-21
      0
    • Koldo Cuñado: «Epaile izateko ogibidea gastu bat da guretzat, ez onura ekonomiko ...

      2023-03-20
      0
    • Elkarrizketa orokorrak
    • Enbaxadoreak
    • Berton inde
    • Gurera etorriak
    • Taldeka
    • Ostike!
  • Iritziak
    • «(G)os(z)atzen», Irati Bediaga

      2023-09-25
      0
    • «Marmokologoak», Julen Gabiria

      2023-09-25
      0
    • «Arantzazu», Manu Etxebarrria

      2023-09-25
      0
    • «Gilead etxean», Ainara G. Goitiandia

      2023-07-24
      0
    • «San Inazioak», Manu Etxebarrria

      2023-07-24
      0
    • «Lagunzurtz», Izaskun Rekalderen Galdakaoko kuadrillaren iritzia

      2023-06-27
      0
    • «Estres digitala eta arreta», Gotzon Barandiaran

      2023-06-19
      0
    • «Kereizak», Manu Etxebarria

      2023-06-19
      0
    • «Aita, semea eta astoa», Antton Irusta

      2023-06-16
      0
    • Ohiko kolaboratzaileak
    • Herritarren iritziak
    • Gure berbaz
  • Erreportajeak
    • Euskararen komunitatea sendotzera goaz

      2023-09-25
      0
    • 1983ko uholdeak iruditan

      2023-09-25
      0
    • Hauek dira Galdakaoko Santakurtzetako pregoilari izateko 2023ko 15 hautagaiak

      2023-06-22
      0
    • Galdakaoko txokoak iruditan

      2023-06-19
      0
    • Carmen Almansaren margolanak

      2023-06-19
      0
    • Galdakaoko hauteskunde-egunaren zuzeneko jarraipena egingo du Binkek domekan

      2023-05-25
      0
    • Artea iruditan

      2023-05-22
      0
    • Udaberria 9 iruditan

      2023-04-24
      0
    • Antsietatea, etsai ikusezin eta ohikoa

      2023-03-20
      0
    • Erreportajeak
    • Atzera begira
  • Multimedia
    • Bideoak
    • Argazkiak
  • Hauteskundeak
    • Espainiako hauteskundeak
    • Udal-hauteskundeak
Elkarrizketak
Hasiera›Elkarrizketak›Leire Arana eta Ander Silvano: «Hildakoei merezi duten errespetua emango diegu»

Leire Arana eta Ander Silvano: «Hildakoei merezi duten errespetua emango diegu»

Binke
2022-02-21
725
0

Aranzadi Zientzia Elkartea
BINKE / 2022ko otsaila

«Hildakoei merezi duten errespetua emango diegu»

TESTUA: Beñat Armentia Arriandiaga
ARGAZKIA: Aranzadi Zientzia Elkartea

Begoñako hilerria Bilboko memoriaren eta ondarearen parte garrantzitsu da, eta hainbat urtez erabili gabe egon bada ere, «Begoñako argia» proiektua garatzen ari da Aranzadi Zientzia Elkartea Bilboko Udalarekin, bere balioa eta memoria berreskuratzeko asmoz. Lan horretan bi herrikide daude: Leire Arana usansolotarra eta Ander Silvano galdakoztarra.

Begoñako hilerriaren historia ikertzen ari dira Leire Arana (Usansolo, 1995) eta Ander Silvano (Galdakao, 1995) Aranzadi Zientzia Elkartearentzat. Historian graduatuak biak, gaur egun arkeologo lanetan dihardute hilerriko gorpuzkiak desobiratu eta garai bateko errautsen azterketa egiten.

Modu laburrean, nola azalduko zenukete zertan ari zareten? Labur esanda, Begoñako herritarren historia berreskuratzen ari gara; 1862tik —hau da, hilerria erabiltzen hasi zenetik— XX. mende bukaera arte dagoen tarte horretan ehortzitako Begoñako bizilagunen arrastoak ateratzen eta ikertzen. Hala ere, gure esku-hartzearen zergatia konplexuagoa da, izan ere, proiektua bera gaur egun hilerria kokatzen den lekuan parke bat egiteko ideia onartu zenean sortu zen. 

Zein ekarpen ekarriko dizkio zuen lanak Bilbori eta, oro har, Euskal Herriaren historiari? Hilerria 1862-2005 urteen artean erabili zen. Hortaz, gerrako testuinguruaz gain, indusketak aldi zabalago baten inguruko informazioa ere emango digu, auzoaren eta orokorrean Bilboko memoria historiko zabala aberastuz. Adibide bezala, ume batzuek dituzten errakitismo patologiak eta helduek dituzten zenbait adierazle ere gaur eguneko bizi estilo oso ezberdinen isla dira, gure imajinario kolektibotik aldetzen direnak, alegia.

Gerra Zibileko hainbat arrasto tarteka, ezta? Garai honetako zenbait hildako ditugu, bi bandoetakoak. Eta garaiko erakusle zen kaosarekin eta hildako kantitate masiboarekin informazio asko galdu egin zen. Askotan, artxibo historikoetan dauden dokumentuetan —gerran desagertutako pertsonen informazioa agertzen den arren— senide askok ez dakite euren aita, osaba, anaia, ama edo dena delakoa non hilobiratu zuten, edo hilobiratu zutenik ere. Azkenean proiektu honen bitartez, askok euren senidea hamarkada luzeen ondoren kokatu eta euren bizipena ezagutu dezakete. Beraz, bai, gerra garaiak badu bere garrantzia, denbora hartan familia askoren eskubideak urratu ziren eta hauek berriro batu ezin badira ere, sikeran hildakoei merezi duten errespetua eta justizia aukera emango diegu. Baina esan bezala, hilerria ez zen gerra garaira mugatu eta honek Bilbo eta inguruko gizartearen ezaugarrien inguruko informazio asko eman ahal digu.

Proiektu multidisziplinarra da zuena, hau da, aditu ugari ari zarete elkarlanean. Hala da, gu alor arkeologikoan aritzen gara, baina gurekin batera antropologoak eta osteologoak ere badaude hezurrak aztertzen, geologoak bere aldetik hilerriko material litikoak aztertzen, historialariak artxibotako dokumentazio lana egiten, topografoak aurkitzen dugun dena mapetan kokatzen… eta baita kriminologia, antropologia eta arte ederretako graduetako eta masterretako ikasleak ere praktikak egiten daude. Gure ustez, garrantzitsua da zientzia ezberdinak uztartuz lortu daitekeen informazioa eta ondorioak ateratzea, oraindik goiz den arren, emaitzak globalagoak izango baitira.

Zein da gorpu bat desobiratzeko orduan erabiltzen duzuen metodologia? Lehendabizi hilerriaren ezaugarriak kontuan izaten ditugu, eta handiak diren kasuetan makineria erabiltzen dugu azaleko lur kapa kentzeko. Bitartean, operarioak mugitzen duen lurra begiratzen egoten gara eta hilobi baten lehenengo zantzuak ikustean lekua markatzen da estaka batekin. Normalean hilobiratze maila ezberdinak daude eta hauek sektoreka aztertzen joaten gara, baldintza klimatikoengatik bereziki.

Eta ostean? Behin hildakoa lokalizatzen dugunean «lan fina» dator, kide batek edo bik eskuz egiten duguna. Honen helburua, hilobiaren ezaugarriak, hilkutxa, apaindurak, etab. aztertzea eta hildakoarenak ere ikustea da, postura, objektuak, karerik daukan…

Erraz egiten dira desobiratzeak, beraz. Ez. Hildakoa ez da segituan ateratzen, behin hezur denak agerian ditugunean dokumentatu egiten da, patologiak eta hezurduren ezaugarriak aztertu eta idatzi, argazkiak atera eta metodo arkeologikoan erabiliena den unitate estratigrafiko zenbaki bat ematen zaio. Modu honetan, eskema estratigrafikoa eginez, hilobiratzeen ordena ulertu dezakegu. Azkenik, hezurrak atera eta kasu oso bereziak badira hauen azterketa sakona egin dezakegu laborategian. Hezur hauek guztiak, ondoren, Derioko hilerrira eramaten dira. 

Proiektua oraindik bukatu gabe egonda ere, zeintzuk dira ateratako lehen ondorioak? Oraindik goiz da ondorio zientifikoak ateratzeko, baina aztarnategi honetan argi ikusten da iturri idatziek eta errealitateak ez dutela bat egiten. Izan ere, proiektua hiru hilabeterako programatuta zegoen, hilobiratze kopuru konkretu batekin, baina lanean hasi ginenean laster ikusi genuen geneukan informazioa, gehiengoa errepublika garaitik aurreragokoa, ez zela nahikoa eta askoz gorpuzki gehiago zeudela…

Proiektu hau behin bukatuta, zein bide hartuko du zuetako bakoitzak? Galdera ona (barrezka). Nik (Ander) momentuz ez dakit zer egingo dudan. Proiektu honen antzeko besteren batean jarraitzea nahiko nuke baina, batek daki. Dena den, eta datorrena ezagutzen ez badugu ere, beti irribarre batekin aurrera egiten saiatuko naiz! Nire kasuan ere (Leire), Anderrek esan bezala, batek daki. Hala ere, printzipioz Aranzadirekin aztarnategi arkeologikoetan lanean jarraituko dut udaran zehar eta baliteke urte osoan zehar ere, atzerrian. Arkeologiaren mundua oso sakona eta polita da, baina zoritxarrez Hego Euskal Herrian arkeologia proiektu falta larria nabaritzen da, hori dela eta askok irakaskuntzara jotzen dugu.

Albiste honekin lotuta...

Aurreko albistea

«Arkitektura gerturatzen», Peio Urrutikoetxea

Hurrengo albistea

Ane Baranguan: «Amets bat? Duda barik, Dakarra ...

0
Partekatu
  • 0
  • +

Kategoria bereko albiste gehiago

  • Enbaxadoreak

    Aketza Uranga: «Nire etorkizuna Galdakaotik urrun samar ikusten dut»

    2022-02-21
    Binke
  • Elkarrizketak

    Eva Salgado: «Jendea oso hurbil dugu eta batzutan ukitu behar ditugu»

    2020-03-21
    Binke
  • Elkarrizketak

    Manu Rodríguez: «Pentsioetan egindako igoerak ez dira minimora heltzen»

    2023-03-20
    Binke
  • Elkarrizketak

    Bego Sagardui: «Gure lana ez da itsasoko narkoen atzetik ibiltzea, gu ez baikara polizia»

    2019-12-01
    Binke
  • Ostike!

    Mozkerrak: «Somerako zurrumurruetatik kanpo egotea nahiko gogorra da»

    2021-11-26
    Binke
  • Elkarrizketak

    Julen Sagarminaga: «Minari buruz dakigun %90 gezurra dela esan daiteke»

    2019-06-30
    Binke

AKTUALITATEA

Aktualitatea

Argizai Eskaut Taldeak ‘Koskorrak’ adar berria jarri du martxan

Aurten berrogei urte bete dira Argizai Eskaut Taldea jaio zenetik eta bere bidean jarraitzen dute galdakoztarrek...
  • Unai Etxezarragak Nepalera bidaiatuko du kulturen arteko hartu-emana zabaltzeko

    Usansolo
    2023-09-27
  • Larrabetzuko pilota elkartea Unkinako frontoian arituko da hamar astez

    Usansolo
    2023-09-27
  • Logela Multimedia konpainiak ‘Anbotoko Mari’ antzezlan multimedia eskainiko du Torrezabalen

    Galdakao
    2023-09-26
  • Click eta Click elkarteak Galdakaoren inguruko argazki lehiaketa antolatu du

    Galdakao
    2023-09-26

Argitaratzailea: Aitu elkartea © CC BY-SA 3.0
Lege Gordailua: BI-41-2016 | ISSN: 2444-9385
Babesleak: Galdakaoko Udala
eta Bizkaiko Foru Aldundia

680 74 32 11
info@binke.eus

Idatziguzu