Herritarren iritziak 

«Ikustezina super boterea ez denean…», Yayone Altuna

2021-11-26
MerakiYayone Altuna CharterinaBINKE / 2020ko azaroa Ikustezina super boterea ez denean… Asko dira; gehiegi. Arbuioa pairatzen dutenak dira; kontratu sozial, politiko, familiar eta ekonomikotik baztertuak. Ez dute funtsezkorik, baina, batez ere, ez dute giza zentzurik, edo, hobe esanda, kendu egin diete. Botere-talde, ideologia eta eliteentzat, ikusezinak, errealitatearen ikuspegi desitxuratua dira; ez dira bateragarriak beren munduaren konfigurazioarekin. Bertan daude, baina ez dira existitzen. Errealitate horren aurrean, non kokatzen gara? Zer egiteko prest gaude? O. Iglesias soziologoak esango lukeen bezala, hiru aukera ditugu; lehenengoa, eseri eta treneko leihotik paisaia ikustea izango litzateke, eta berau, gizarteak azken urteotan asko aurreratu duelako nolabaiteko poztasunez

«Tertzioa»

2021-11-25
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2021eko azaroa Beste berba asko lez, «tertzio» be latinetik hartu dogu eta Gorbeialdean asko darabilgu beste sinonimo batzuekaz batera. Tertzio, latineko «tertius» —tercero, gazteleraz— adjetiborik harakoa da. Hiru, zenbaki ordinal hori, guk erromatarren ordutegi zaharretik hartu dogu. Erromaterren ordutegi zaharreko eguerdi-artea, sei zatitan banatzen zan. Aikomenzan: «Prima, secunda, tertia, quarta, quinta eta sexta». Uda partean, goizeko seiak ingurutik hamabietara eta neguan zortziak ingurutik hamabietara banatzen ziran sei orduok. Hortik ba, hamabiak = sexta hora, eta /e/ tonika laburraren diptongazio bidez, «siesta». Gaur, beranduago botaten dogu siesta, biao edo bekanekoa. Tertzio berba dala-eta, erromatarren eguerdi-arteko hirugarren ordua

«Bidaiatzea, gure sendabelarra», Jon Valle

2021-10-24
IritziaJon Valle VelázquezBINKE / 2021eko urria Bidaiatzea, gure sendabelarra Steve Jobs handiak esaten zuenari so eginez «nire bizitzako azken eguna izango balitz, gaur egiten nagoena egitea gustatuko litzaidake? Erantzuna egunetan zehar ezezkoa izaten jarraitzen badu, zerbait aldatu beharra dago». Bizitzen ari garen egoera larria dela eta, orain dela gutxi arte herrietako mugak itxita egon dira, kaleak isiltasunez beteta eta aireportuak huts-hutsik. Bat batean inguratzen gintuen dena eta planifikatuta geneukan guztia bertan behera geratu zen: lana, kirolak, ekintza sozialak eta nola ez, bidaiatzea. Gauza handietan pentsatu eta positibismoz beteriko pertsonak bagara, seguruenik, helburu berriak finkatzen ibiliko gara. Onena etortzear dagoela pentsatuko

«Egokitzapen prozesua, denontzako beharrezko», Irati Bediaga

2021-10-24
NeuretikIrati Bediaga RementeriaBINKE / 2021eko urria Egokitzapen prozesua, denontzako beharrezko Ohi bezala haur hezkuntzan estreinakoz hasten diren ikasleek egokitzapen prozesua egin zuten ikasturtearen hasieran; ezbairik gabe, garrantzi handiko prozesua. Baina kontziente al gara egokitzapen prozesu hau helduaroan ere beharrezko dugula hainbat momentutan? Arrate duela bi aste izan da lehen aldiz ama eta gizarteak kontatu dio bere bizitzako esperientziarik politenaren aurrean dagoela, gozatu egin behar duela. Berak ordea ezin du gehiago alabaren negarrekin, lorik gabeko gauekin. Gustura esango nioke denborarekin joango direla ama-alabak elkar ezagutzen, egoerari neurria hartzen. Martin duela hiru hilabete alargun geratu zen eta psikiatrak agindu dio barnean duen

«Plus & Plus», Jose Inazio Basterretxea

2021-10-24
ErretratuakJose Inazio Basterretxea PoloBINKE / 2021eko urria Plus & Plus Ikusi ditut, ikusi, parkingak autokarabanaz beteta, errepideak kotxez, motoz eta bizikletaz gainezka, aireportuak maletaz gonburu eginda. Mendiak eta hondartzak, leporaino. Labarrak eta belardiak, apartamentuek eta txaletek estalita. Kale-bazterrak, lohi-lohi… botila txiki eta tzarrakaz. Ikusi dot jendea, ezerk eta inork guraria ezin aserik. Denborari buztartu behar gaiakozala esaten jaku, denboragaz batera bizi. Baina, nago egokitzapen batzuetan ardi latxa baino otzanago garala, otso garan ustean. Aldian aldikoak dira beharrak eta moldatzeak. Halere, badago adaptazio bat inoiz falta izan ez dana, klasikoa; eta da ustezko korronte nagusirako joeraren baitakoa sentitu beharrari erantzutekoa, ustezko

«Arlanpeko atsoak»

2021-10-22
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2021eko urria Lemoan, Aramotz mendiaren mendebalderantz dago Arlanpeko kobazulo prehistorikoa. Kobazulo hori sano interesgarria dogu. Zornotzako GEAC-ek, 1961ean aurkitu ebazan Arlanpen aztarnategi prehistorikoak, On Jose Miguel Barandiaranen ustez. Oraintsuago, 2006tik 2011ra bitartean indusketak egin ziran barriro. Indusketaldi  horretako azkenengo urtean, 2011n, 70 bat kiloko harri bat aurkitu eban Joseba Ríos Garaizar arkeologoak. Harritzar horretan emakume itxurako grabadu eskematikoak agertzen dira, Iberiar Penintsulako arte paleolitikoko bakarrak. Lehen Venus, andrazko honen grabadua Magdaleniense garaikoa da —17.500 urte ingurukoa— eta «La Dama de Arlanpe» izena jarri eutsoen. Gatozen gaur egunera. Gorbeialdean darabilgun esaera zahar batek hauxe dino: «Arlanpeko atsoa

«Jendarte larrialdia», Ainara Artetxe

2021-10-10
IritziaAinara Artetxe AzkuetaBINKE / 2021eko urria Jendarte larrialdia Gure ikasleei, maiz, besteen azalean jartzeko eskatzen deutsiegu. Sarritan «enpatia landu» behar dabela aldarrikatzen dogu. Askotan bizikidetza on bat izan behar dabela. Gehiegitan arauak bete behar dabezala… Baina, jendarte bezala, gutxiegitan lantzen dogu koherentzia. Gaur, albistegiaren lehen lerroan, berreskuratu barri dogun «askatasuna» irakurri dot, osasun larrialditik eratorritako neurri murriztaile gehienak bertan behera geratu dirala eta ospatzeko eguna omen dala. Barruak janda entzun dodaz albisteak, erraiak erreta. Egunero Gorputz Hezkuntzako irakasle legez, jendarte honen kontradikzioak eta kontraindikazioak bizi dodaz. Zelan azaldu nire ikasleei, eskola kirolean musukorik ez dabela eroan behar, baina ikastetxean talde

«Pribilegioak suntsitu», Ander Chamizo

2021-09-23
IritziaAnder Chamizo MendikoteBINKE / 2021eko iraila Pribilegioak suntsitu Hainbat dira eskubide sozialen alde borrokatzen dutenak. Berdintasunaren ideiaren bidea, luzea dela dirudi eta nolabait, ia guztiok barneratu dugu ideia horren beharra. Baina bide honetan, eskubide urraketen jatorria pribilegioetan dagoela ahaztu dugu, gizon zuri aberatsek dituzten pribilegioetan. Eskubideen karta magna idatzi zuten berdinek, hain zuzen, pribilegioz beteriko ongizate baten bila. Gakoa ez dago eskubideen eskaeran, pribilegioen suntsipenean baizik. Ez dira guztientzako etxebizitzak egongo gutxi batzuek hamarnaka dituztenean. Ez da genero berdintasunik egongo gizonak ahaldunagoak sentitzen garen bitartean. Ez da eskubiderik bermatuko pribilegioak pilatzen diren gizarte batean. Gizon zuri heterook eskaera gutxiago egin

«Erlearen ziztada», Antton Irusta

2021-09-23
Autu-mautuanAntton Irusta ZamalloaBINKE / 2021eko iraila Erlearen ziztada Mariren ipuintxo batekin natorkizu, gaur, Binkeko irakurle kutuna. Ba al dakizu erleek ziztatzen bazaituzte hil egiten direla? Bada istorio polit bat horretaz: «Aspaldi-aspaldi, berarekin ziren animalia guztiei begira zegoen Jainkosa Mari. Animalia bakoitzak bere itxura eta trebetasunak zituen, zeini bere beharretara egokituak. Jainkosa Marik esan zien: — Bakoitzari jite desberdina eman dizuet, neronek hala nahi izan dudalako, zuetako bakoitza berean ondo bizi dadin. Hala ere, dohain bat eman nahi diot bakoitzari. Beraz, dohain bereziren bat nahi duenak hala eska dezala, eta eman egingo zaio. Ikaragarrizko iskanbila sortu zen animalien artean. Halako batean,

«Zer lotzen diogun euskarari», Gotzon Barandiaran

2021-09-23
KulturminezGotzon Barandiaran ArteagaBINKE / 2021eko iraila Zer lotzen diogun euskarari Inposatutakoa, derrigorrezkoa, astuna, aspergarria, arautua, zurruna. Hezkuntza arautuan ikasten ari diren gure herrikide askok euskararen erabilerari zein euskarazko kultur ekoizpenen kontsumoari buruzko azterketa eta inkesta berrienetan errepikatzen dituzten adjektiboak ditugu. Noiz eta Euskal Herriko osoko era guztietako auzitegietatik euskararen aurkako oldarraldia pairatzen ari garen sasoiotan. Zubiren bat erori zaigu, hariren bat moztu digute, katebegiren bat herdoiltzen utzi dugu. Laster beteko da urtea Irene Arraratsek Ez gara euskaldun jaiotzen, egin egiten gara hitzaldian esandako hauetatik: «Guretzat euskaraz ikasten duen edonor euskaldun bilakatzen da, eta berdin zaizkigu zirkustantziak». Bat nator Arraratsen baieztapenarekin

«San Migelak»

2021-09-23
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2021eko iraila Irailaren 29an San Migelak ospatzen doguz. Plurala darabilgu, izan be, lehenagotik, jai eguna bera ospatzeaz gain, jai bigarrena be ospatu izan da auzune mailan eta hurrengo domekan jai errepetiziñoa. Hortik ba, San Migelak. San Migel eta Luzifer goiaingeruak ziran. San Migelen lema «nor jainkoa lakoa» zan eta Luziferrena «nor ni lakoa» harrokeriak jota. Harrezkero, San Migel zeru altuan geratu zan eta Luzifer deabrua inpernuan. Miguel izena hebreerazko «mi-ka-´el»-etik dator eta mundu guztian zabaldu da. Euskeraz, Mikel. Bizkaian, abesti polit bat be badaukagu jai honen inguruan: «Aita San Migel Iurretako zeru altuko loria…». «Loria» dala-eta,

«Ez sakabanatu eskolan haur euskalhiztunak!», guraso talde bat

2021-07-24
IritziaIzaskun Rekalde, Gilen Mejuto eta Mitxel Elortza, «Arnas dezagun» guraso euskaldun taldeko kideakBINKE / 2021eko uztaila Ez sakabanatu eskolan haur euskalhiztunak! Hau sinatzen dugunok euskaraz bizitzeko hautua egin dugun hainbat guraso gara. Dozenaka kilometrok banatzen gaituzten arren, gauza batek batzen gaitu: geure seme-alabek ere euskaraz bizitzeko aukera izan dezaten nahi dugu. Tamalez, helburu hori lortzeko zailtasun asko aurkitzen ditugu gure herrietan. Izan ere, eremu erdaldunduetan bizi diren 2 eta 14 urte bitarteko haur euskalhiztunek ez dute erraz izaten euskaraz egitea parkean, kalean edota eskolan. Eskolan, hain justu, lehentasunezkoa izan beharko litzateke arnasguneak sortzea eremu erdaldunetako haurrentzat. Horren ordez, baina, ikastetxeetan
1 10 11 12 13 14 29