Natalia Alvarez: «Oso garrantzitsua da literatura feminista egitea»
Natalia Alvarez, idazlea
BINKE / 2024ko martxoa
Natalia Alvarez galdakoztarrak ‘Fea, furcia y chiflada ’ bere lehen liburua argitaratu du. Lanean «historian zehar emakumeak deskalifikatzeko erabili diren hiru adjektiboak berrestea» bilatu du gazteak. Gehiago ezagutzeko helburuz, idazlearekin hitz
egin du BINKEk.
Oso gaztea zela hasi zen idazten Natalia Alvarez (Galdakao, 2000). Pskigologia ikasi zuen eta ondoren Emakumeen eta Generoaren Ikasketak Masterra egin zuen. Hain zuzen, emakumeen egoera oinarri duen liburua argitaratu berri du. ‘Fea, furcia y chiflada’ du izena lanak eta gazte galdakoztarrak idatzi duen lehenengoa da.
Nola sortu zen liburu hau idazteko ideia? Oso goiz hasi nintzen idazten, batez ere, kontakizun laburrak. Baina egun batean, hamazazpi urterekin, eszena batekin amets egin eta biharamunean idatzi egin nuen. Unibertsitateko lehen urtearekin bat etorri zen. Pixkanaka, ideia hori garatzen hasi nintzen, eta forma ematen, dokumentatzen. Psikologiako lau urteko ibilbidean nire interesak lantzen eta nire idazkeran txertatzen joan nintzen eta unibertsitateko azken urtean hasi nintzen generoarekiko eta feminismoekiko interesa pizten ikuspegi soziologiko, historiko eta politiko batetik. Nobelak garapena izan du nirekin batera.
Zure lehen eleberria da, nolakoa izan da esperientzia? Idaztea oso gauza bakartia da, eta batzuetan oso frustragarria. Lehen orrialdea idatzi aurretik, onartu behar duzu oso zaila dela zure lanak argia ikustea, oso dokumentatuta eta ondo idatzita egon arren, oso prozesu zaila dela. Hortik dator idazleen bakardadea eta askotan frustrazioa. Inoiz ez dakizu egiten ari zarena ona den, gustatzen zaizun, argitaratu daitekeen. Eta istorio bat irrika, fantasia edo desioekin hasten bada ere, literaturak idazten duzunak pertsonengan zerbait mugi dezan nahi du, sentimenduak sor ditzan, errealitateak eralda ditzan. Azken batean, norbaitek irakur diezazun, dela milioi bat, dela bi edo pertsona erdi. Hala ere, merezi du.
Hiru ardatz jorratzen dituzu liburuan: generoa, klase soziala eta arraza. Bai, kontzeptu horri intersekzionalitatea deritzo. Ideia horren arabera, mundu honetan jasandako zapalkuntza guztiak generoaren, klase sozialaren, arrazaren edo hiru ardatz horien konbinazioaren emaitza dira. Beti saiatzen naiz begirada honekin idazten.
Itsusia, urdanga eta zoroa dira erabiltzen dituzun hiru adjektiboak. Zergatik? Emakumeak deskalifikatzeko historian zehar konnotazio txarrenak izan dituzten hiru adjektiboak dira, eta haien aurka indarkeria erabiltzeko justifikazio gisa balio izan dute. Eleberrian protagonista bat egon arren eta bere historia kontatu arren, hau da emakume guztien istorioa; mundua mundu denetik izan diren itsusi, urdanga eta zoro guztiena. Historiak, berandu baino lehen, bereak egin baititu mapetatik ezabatzeko.«Itsusia» adjektiboak gorputzari egiten dio erreferentzia, «urdanga» moralari eta «zoroa» emakumeen esfera mentalari.
Liburua iraganekoa dirudien garai historiko batean oinarrituta dago baina, gaur egungo errealitatera egokitu daiteke? Noski baietz. Eleberria feudalismoan kokatuta dagoen arren, gure protagonistaren zirkunstantzien oinarri teorikoa gaur egungo emakumeen errealitateetara eraman daiteke. Soziologia feministaren alderdiak sartzen saiatu naiz bizi izan ez dudan garai historiko batean girotutako fikziozko istorio batean. Hori izan da obraren zailtasun nagusia, baina, aldi berean, obraren aberastasunik handiena.
Zergatik da garrantzitsua emakumeei buruzko istorioak idaztea? Garrantzitsua da emakumeei buruzko istorioak idaztea, baina are garrantzitsuagoa da istorio feministak eta genero-ikuspegia dutenak idaztea. Emakumeek edo emakumeei buruz idatzitako lan guztiak ez dira nahitaez feministak, horregatik uste dut garrantzitsua dela dokumentatzea eta argi izatea zer erakutsi nahi dugun. Funtsezkoa da ulertzea literatura, arte oro bezala, pertsona batetik eta testuinguru jakin batetik abiatzen dela. Zintzotasun-ariketa bat da norberarekin eta irakurleekin, gure hitzetan lagun ditugun zirkunstantziez eta ideologiez jabetzea. Azken finean, bizitza politikoa da, eta norbaitek esan zuen bezala: literatura bizitzaren erdipurdiko isla besterik ez da.
Nolakoa izan da publikoaren harrera? Hiru aurkezpen egin ditut. Bi Bilbon eta bat Gasteizen eta, egia esan, primeran joan dira. Liburuen aurkezpenak ez dira oso ekitaldi erakargarriak, eta are deigarriagoak izaten dira egile hasiberriak badira, nire kasuan bezala. Baina oso eskertuta sentitzen naiz entzun nahi izan didaten eta nire obraren berri izan duten pertsona guztiekin.
Baduzu beste proiekturik buruan? Hainbat gauzatxo ditut buruan. Lanean jarraituko dut, idazten eta argitaratzen, edo saiatzen behintzat. Ez da erraza eta badakit frustrazioak behin baino gehiagotan izango dudala lagun, baina lehen esan dudan bezala, merezi duela uste dut. •
