«Sareak: ehuntzeko ala harrapatzeko?», Errupin Jauregi
IRITZIA
Errupin Jauregi Barrenetxea
Teknologia berriek gure mundua errotik aldatu dute. Sare sozialak gaur egungo plaza bihurtu dira, antzinako foro zaratatsu eta harrotuen modukoa, non ahots guztiak elkarren gainean gurutzatzen diren. Askatasunaren arnasaldi freskoa dirudite batzuetan; besteetan, ordea, katedral hutsean entzuten den oihartzuna besterik ez dira, gorrotozko mezuen eta desinformazioaren bozgorailu. Gaurko garaietan, muturreko ideologien diskurtsoek, txio eta post errugabeak beren ideien gezi bilakatu dituzte. Eta orduan, plaza ez da jada plaza: koliseo bihurtzen da, ikusleen txalo eta oihu artean elkarren aurka borrokatzeko eszenatoki. Zarata da nagusi, eta elkarrizketa, biktima.
Bada paradoxa bat honetan guztian: teknologia, inoiz baino gehiago konektatzeko asmatua, sarritan, apurtzeko tresna bilakatu da. Pantaila baten bestaldean, hitzek beste kolore bat hartzen dute, eta kolore hori askotan beltza izaten da. Gorrotozko mezuak zabaldu egiten dira, azkar eta erasokor, eta entzuleak itsutzen dituen zarata eragiten dute, elkarrizketa isilaraziz. Kolektibo zaurgarriak, berriz, tirorako helburu errazak dira beti. Zuloan hondoratzen ari den ontzi batean gaude, eta gure hitzak, ustez salbamendu-sokak, askotan, zama bihurtzen dira.
Eta orduan, zer egin? Erantzuna ez da erraza, baina ezin da aldendu erantzukizunetik. Gorrototik ihes egiteko mekanismoak, salaketarako tresnak eta edukiak arduraz zaintzeko protokoloak behar ditugu. Baina hori ez da nahikoa. Gure esku dago gorrotoaren aurrean diskurtso argiak eta zintzoak eraikitzea, eztabaidari duintasuna itzultzea, zarataren erdian musika sortzea.
Eta euskaldunok? Gu ere plazan gaude, baina gure lekua aldarrikatu nahi badugu, ezin gara zarata horretan galdu. Gure balioak, gure euskara, gure hitzak… hor dago giltza. Euskara ez da soilik hizkuntza bat, baizik eta ikuspegi bat: elkartasunarena, justiziarena, begirunearena. Klik bat ez da beti klik bat, eta gure hitzak bihotz batetik bestera joan daitezke, ondo landuak eta zuzenak badira.
Ez gaitezen izan oihu hutsa. Guk erabakitzen dugu zer bultzatu nahi dugun: gorrotoa edo zentzua, zarata edo argitasuna. Eta teknologia gure aurka itzuli nahi denean, gogoratu dezagun beti azken aukera gurea dela. Plaza isiltzen denean ere, gure ahotsak beste batzuen pantailetan piztu daitezke, arrastorik gabeko oihu zintzo baten moduan.
