Herritarren iritziak 

«Emaginak», Jasone de Dios

2017-06-16
Jasone De Dios IdigorasBINKE / 2017ko ekaina Emaginak Emaginoi, hainbat izenekin ezagutzen gaituzte hizkuntza ezberdinetan: comadrona, gazteleraz, midwife ingelesez; hebamme alemanez…Niri gehien gustatzen zaidana sage-femme da, frantsesez emakume jakintsua esan nahi duena. Pasa den maiatzaren 5ean Emaginaren Nazioarteko Eguna ospatu genuen ofizio honetan ari garen guztiok. Baina, zer dakite herritarrek guri buruz, edota gure betebeharrei buruz? Nik neuk, orain dela bi urte ezingo nukeen galdera hori zehaztasunez erantzun. Gehienbat haurdunaldi, erditze eta erditze-osteko garaiarekin erlazionatzen gaituzte, baina emaginok emakumearen bizitza osoan zehar egoten gara presente, une zoriontsuetan, baita hain politak ez diren beste hainbat egoeratan. Emakumearen euskarri izatea da gure

«Salatu aurretik», Eulogio Milikua

2017-06-16
Eulogio Milikua MendozaBINKE / 2017ko ekaina Duela urte pare bat inguru, Eusko Jaurlaritzak Berria egunkariari murriztutako diru laguntzak salatzeko eskaera heldu zitzaidan. Aurreneko momentuan salaketarekin bat egin nuen baina «senak» itxaroteko esan zidan. Berria egunkaria komunikazio alorreko beste negozio bat den ikuspegitik, zer nolako faborea egiten diogu erakunde publikoen diru-laguntzen menpekotasuna defendatzean? Ez litzateke egokiagoa izango bezero, bazkide edo harpideduna egitea ekonomikoki negozio bideragarria izateko? Zein da euskarari ematen diogun balioa? Sentimentala bakarrik? Duela hilabete batzuk, Binken, Galdakaoko biztanleriaren %65ak euskara jakin edo eta ulertzen duela aipatzen zen eta horietatik %11k euskara darabilela beraien egunerokotasunean. Nolako eragin ekonomikoa izango luke

«Maiatz-loreak eta erleak»

2017-05-19
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2017ko maiatza Maiatz edo lorail aldean erleak ikusten dira lorerik lore. Erlea eta gizakia beti egon dira alkarren ondoan; batetik, eztiagaitik eta bestetik argizariagaitik. Erlearen inguruan esaera asko gorde da, esaterako: “erle joanak eztirik ez”; “ erleak eztia eta ezpia”; “ maiatz hotz, ez hauts ez bihotz”. Erlauntza, lehenago, etxe edo eta inguruan kokatzen zan eta gehienetan gaztaina-enbor harroetan. Erlearen garrantzia dala-eta, aiko zer gertatzen zan etxeko nagusia hilten zan egunean. Etxagunaren alarguna edo eta etxaguntzarako izendatua, erlauntzara joaten zan parte emoten. Hiru golpe emoten eutsazan erlatokiari eta esan: Erletxuok, erletxuok, eizue argizaria, nagusia hil da

«80 urteko amesgaiztoa», Eunate Barroeta

2017-05-19
Eunate Barroeta VelascoBINKE / 2017ko maiatza 80 urteko amesgaiztoa Goiz haretan ez neban ohetik altzetako asmorik. Baina amak esnatu eta izebaren ortura laguntzera joan behar nebala agindu eustan. Sarritan joaten nintzan, gure izeba zaharraren ortura. Berak, bakarrik, ezin baeutson ortuko lanei aurre egin. Zabalean bizi ginan gu eta izebak Zugutzu aldean eukan ortua. Kalera jeitsi eta Juan Bautista Uriarte kaletik behera abiatu nintzan. Beheraka nindoala, Plazakoetxera heltzean, sirena hotsak entzun ziran. Jendea urduritzen hasia egoan eta inguruan gengozan guztiok Plazakoetxeko babeslekura joan ginan korrika. Ez ginan guztiak sartzen eta askok kanpoan geratu behar izan eben. Zulotik begira, heldu ez zan

«20. Korrika, zorionak!», Janire Egaña

2017-05-19
Janire Egaña ZelaiaBINKE / 2017ko maiatza 20. Korrika, zorionak! Bizitza honetan ezer garrantzitsua bada, egindakoari, gertatutakoari, jasotakoari esker ona adieraztea da. Egunak pasatu diren arren, eta Korrika olatua baretu bada ere, horixe da barru-barrutik 20. edizio hau osatzen ibili zarien guztioi zor eta emon gura dotsueguna AEKren partez. «BATZUK» baino, «ASKO» izan zarie. Euskarak hori eta gehiago ere merezi dau; Aurrerantzean ere, indar eta bultzada horregaz segidu dagigun, euskaraz bizitzeko mundu honek mundu asko batzen dauz-eta, inor baztertu barik, endemas. Zer esanik ez, eskerrik asko Galdakao eta Usansolo herriei: kilometroak erositakoei; Usansoloko Korrika Kulturala osatu zenduenoi; Torrezabaleko Korrika ikuskizuna aurrera

«Bariku zein ostiral»

2017-04-21
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2017ko apirila Euskal astearen bosgarren eguna era batera baino gehiagotara adierazten da Euskal Herrian. Euskera batuan « ostiral» nagusitu da eta bere esangura « ortzi=zerua eta irar=ilargi» berba konposatutik dator. « Bariku» berba, bizkaieraren eremuan darabilgu zabalen eta Gipuzkoako bizkaieran, Oñati aldean-eta, « egubakoitz». Gure «bariku» berbaren nondik norakoa interesgarria da. Bere jatorria « abari ba(ga)ko» eguna da,» bariaku>bariku», hau da, barau eguna. Barau eta bijilia gordetzearen ohitura, eleiza katolikoaren agindu bat izan zan. Baraua, gitxiago jatea zan eta bijilia okela gorririk jan ez egitea. Hori dala-eta, eleiza katolikoak urte guztiko barikuetarako jarri eban bijilia-eguna. Baina,

«Mikel Azanzari», Iñaki Ibargarai

2017-04-21
Iñaki Ibargarai AranaBINKE / 2017ko apirila Mikel Azanzari Gogoratzen haz, Mikel, lehenengoz 90. hamarkadan batu ginala. Orduan Luis Beroiz handiak eta biok Eguzkibegiko umeak entrenatzen ginduazan eta hi, orduan bere, Txutxi Uribegaz, oingo alkatearen aitagaz, kirol-arduraduna hintzan. Zenbat behar ume bihurri hareek hara eta hona eroaten eta hi enpadu hareetan dana koordinatzen ze nik beti ezagutu haut zer edo ha antolatzen, halanda ze, ostean BIEn sartu hintzan. Gerora Adiskideko batzan sartu eta bertan gengozala Zearrak eta Karmelo Ariznabarretak jokatu juezan partidak antolatu ginduazan Ibilaldia Galdakaora etorri zanean. Baina kirola heuk egitea bere gustuko heuan. Akordako haz Adiskidek helduentzat antolatzen ebazan

«Euskaldun igelak», Marifeli Ugarte

2017-04-21
Marifeli Ugarte ZubiateBINKE / 2017ko apirila Euskaldunok, esan beharrik ez dago, hil edo biziko egoeran egonik, ezinbesteko dogu menderatzen gaituen izaera eta jokabidea ondo ezagutzea. Batzuetan, pertsonok, bizitzako beste esparruetan be, gure burua engainatzeko joera izaten dogu, giza izaera islatzen dauan elezahar honek adierazten dauan moduan: Eskorpioi batek igel bati bere bizkar gainean erreka bat zeharkatzeko laguntza eskatzen dio. Igelak hasieran laguntza ukatzen dio. Beldur zen, bidean eskorpioiak ziztatuko ote zuen. Baina azken honek zin egiten dio igelari, inolaz ere ez duela horrelakorik egingo. Gainera, esaten dio, «azken batean, biok hilko ginateke hori egingo banu». Igelak, argudio hori entzunda, onartu

«Mozolloa eta kukua»

2017-03-17
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2017ko martxoa Behinola, udabarriaren hasierako goiz batean, Galdakaoko Mozolloa lozorroan egoan Elexaldeko Andra Mariren hegoaldeko hegalpean. Bat-batean, ene! Kuku-hotsa barruntatu eban Ganguren, Aranzelai, Lekubaso,Upo eta Mandoia aldetik. Itzartu egin zan eta nagiak atera ondoren, badinotso bere buruari: « Etorri jaku kukua». Esakerak dino,«Kukua, Andra Mari martikoetarako ez badator enterrua egin behar jakola»; baina egun batzuk gorago beherako, beti agertzen da eta hemen daukagu aurten be bagileko San Pedroetan Diman bazkaldu eta Afrikarantz itzuli arte, hurrengo urtean barrien barriz etorteko Euskal Herrira. Eta basorik baso dabilenean, kuku-hotsa aterako ez dau ba! Binke. Kukuak, arrautza, bera baino txori

«Poli eta Span», Ainara Artetxe

2017-03-17
Ainara Artetxe AzkuetaBINKE / 2017ko martxoa Poli eta Span Aurreko baten Galdakotik Biberora doan bide batetik ibiltera joan gintzezan. Udabarri atarian egonda, arbolak eta loratuten egoazan, eguzki errainuek gozotute. Halako baten bide bazterrean, elur maluten antza eukien Pol eta Span euki nebazan bidelagun. Udabarriko edurre ete zan? Begiek behin eta barriro igurtzi behar izan nebazan, bidelagun barri hoien presentzie ziurtatzeko. Galbiderik ez neban euki eurek jarraitute, arrasto zurie segiduz goraino heldu nintzan. Oin dala gitxi, Pol eta Spanek 500 urterarteko biziraupena izan ahal dabela jakin dot. Eta zer guruzue esatea, niri edurre asko gustetan jat, baina elur maluta batek ez

«Argazkiak», Ainhoa Soto

2017-03-17
Ainhoa Soto RuizBINKE / 2017ko martxoa Argazkiak Argazkiak. Momentu, bizipen eta oroitzapenen erregistroa, nahi bestetan begiratu ditzakegunak. Argazkiek mundua aldatu zuten. Oraindik ere aldatzen dute. Egun, edonork mugikorrean izan ditzakeen elementu dira, berezitasunetik ohikotasunera igaro direnak, begiekin ikusten dugun errealitatea pantaila batean erakusten dutenak. Photoshopeatutako argazki perfektuak, idilikoak, postureatzekoak, guztiz eraldatutako errealitatea erakusten dutenak, begiekin ikusten ez dugun errealitatea irudikatzen dutenak, 100 saiakeretan azkena. Argazkien makroekoizpen eta kontsumoa. Informazioaren gizarteko fidelenek argazkiak gorde eta gorde, ukituak eman eta eraldatu egiten dituzte, inoiz berriro ikustean momentua bizi izan zutenaren itxura emateko, sareko lagunei momentu perfektu hori erakusteko. Hori da orain argazki

«Aratuste zein inauteri»

2017-02-17
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2017ko otsaila Aratuste zein inauteri jai-garaia garizuma aurreko egunetan ospatzen dogu. Zergaitik? Ba, aiko. Gaur egun daukagun kalendario edo egutegia Gregorianoa dogu. Julio Cesarrek K.a.-ko 46an osatu eban egutegia, 1582an Gregorio XIII Aita Santuak eratu eta kristautu egin eban. Urteroko egutegia hartuz, martiaren ekinoziotik hurrengo ilbetea ikusi eta hurrengo domeka beti izango da Bazko Eguna. Atzerantz bagatoz, aste bete lehenago Erramu Eguna ospatzen da eta berrogei egun lehenago, eguaztenez, hausterreguna eta, jakina, bezpera, aratuste zein inauteri martitzena dogu. Horrexegaitik ospatzen dira jaiok garizuman sartu aurreko egunotan, Eleizaren aspaldiko agindua betetzeko eta urte bakoitzean egun ezbardinetan, ilargiaren