Jon Gomez Garai

«Epizenoak», Asier Bidart

2019-09-20
Asier Bidart MeabeBINKE / 2019ko iraila Epizenoak Gurasotzeak agiri-agirian dakar erabaki, konpromiso eta ardura ugari, nahi aurrezdik, nahi ostean. Adostutakoak-edo gehienetan; baina, sarritan, aldebakarrekoak, derrigorrak aginduta edo guraso berrien bizi-arnasak estututa. Umearen izenarena ei da noiz edo noiz endredatzen den gaietako bat: errima barregarriei atzea eman nahia, norbanakoaren gurari edo burutazioak, originala izan beharra, grafia kontuak… Matraka horretan sexuaren eta izenaren arteko loturak ere zerikusia eduki du, aurrerantzean ez, hurrean. Euskaltzaindiak izen epizenoen edo neutroen zerrenda egin eta aurkeztu du, uda aurretxoan Gasteizen egindako Nazioarteko Onomastika jardunaldian. Hala bada, izen neutroak leku-izenetatik eta lexiko arruntetik sortutako izenak dira eta atal

1937ko Santakurtzen aurretik jazo zan…

2019-09-20
Galdakao Gogora elkartea, galdakaogogora@gmail.comBINKE / 2019ko iraila 1937ko Santakurtzen aurretik jazo zan… TESTUA: Nagore Ferreira ZamalloaARGAZKIAK: Galdakao Gogoraren artxiboa Gatxa da orain dala 82 urteko Santakurtzetan pentsetea, ezta? Zelan izango ete ziran orduko jaiak? Zer egiten ete eben gazteek? Badakigu jakin be, baina, 1937ko Santakurtzak latzak izango zirala. Tropa nazionalak bagilaren 15ean sartu ziran herrira. Errepresino gogorra hasi eben orduan faxistek: atxiloketak, jazarpenak… Inuntziagako txaleta kartzela bihurtu eben, eta han sartu ebezan hainbat lagun. Horretako batzuk gero Bilboko Santutxu auzunean egoan Larrinagako kartzelara bialdu ebezan. Talde horretan egozan Angel Arostegi Bilbao, Valentin Mandaluniz Ealo (erretratuan), Jose Luis Zabala Bilbao eta

«Intxaurra»

2019-09-20
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2019ko iraila Irailean, udagoienean sartzen gara eta, besteak beste, gure intxaurrondoetako intxaurrak heldu eta batuteko tertzioan gengokez. Fruitu hau «intxaur» izenez arautu eta darabilgu gaurko euskeran. Baina, historia apur bat eginik, toponimia eta euskal autore zeharretan era askotara agertzen jaku. Esaterako, 1596ko R.S. —Refranes y Sentencias— errefrau bilduma interesgarrian, hiru bider agertzen da berba hori: Ynsaur / Ynsaurra / Ynsaurrac. Hortik, Insausti etab. Beraz, -S->-TX- bilakaera arautu da. Intxaur fruituari bagagokoz, intxaur-garauak mintz berdea dauka ganetik eta udagoienean mintz hori arrankaldu egiten jako, garua agirian itxiaz eta, apurka-apurka garauak jausten hasiko dira edo fartika bategaz eratsi

«Metalaren hitzarmena», Igor Villaverde

2019-09-03
Igor Villaverde GarmendiaBINKE / 2019ko iraila Metalaren hitzarmena Zeini ez dio axola metalaren hitzarmenak? Zeini ez dio axola 53.000 familien hobekuntza sozialaren aldeko borrokak? Bizkaiko industria eta gizartea kontrolatzen duen Patronalaren aurkako borroka da, 2001-2003 urteetan eraginkortasun orokorreko hitzarmena adostu eta 2008-2011. urteetan gutxiengoak adostutako beste hitzarmen baten ondorioz etorritakoa. Aldaketa 2012an etorri zen, urte honetan Espainiako lan erreforma onartu eta haren ondorioz aurreko guztiak ezeztatu baitziren. Ordea, 2013an FVEM-ek probintziarteko hitzarmena atzera bota zuen eta horren ondorioz, ordura arte adostutako guztiak, ez zuen ezertarako balio izan. Bizkaiko gizartean nagusi eta adierazgarriena den sektorea Espainia eta bertako langileen estatutuaren eskuetara

Miren Odriozola: «Amantalak produktu arrunta badirudi ere, berehala kopiatu ziguten»

2019-09-01
Miren Odriozola, diseinatzaileaBINKE / 2019ko iraila «Amantalak produktu arrunta badirudi ere, berehala kopiatu ziguten» TESTUAK: Jon Gomez GaraiARGAZKIAK: Jabi Rojo Krisialdiak adimena zorrozten duela esan omen zuen Albert Einstein zientzialari handiak, eta egia da une gogorretatik ikasiz sortzen direla aukera berriak. Aukera horiek, maiz, norberak bilatu behar izaten ditu, agian inork asmatu ez dituen lanbideak sortzeko. Horretan eredu da hilabeteko protagonista, eta bere afizio batetik sortu du bere egungo ofizioa: amantal bereziak sortzea. Amantalak egitetik bizi daitekela uste al zenuen? Bai, noski! Proiektu batean sartzeko ezinbestekoa da honetan sinistea, eta bertatik bizitzea posible izateko aukera ikusten baduzu, bidea errazagoa da.

«Emakumeok eta jaiak», Ane Irazola

2019-07-19
Ane Irazola LasaBINKE / 2019ko uztaila Emakumeok eta jaiak Opor ostean, Galdakaoko jaiak helduko dira eta aukera pila bat izango dugu hainbat ekintzetan parte hartzeko, eta partaidetza horren gainean nahi dut berba egin, hain zuzen emakumeon jaietako partaidetzaz.Gehienetan, emakumeen parte hartzea zerbitzatzea besterik ez da izaten. Jaietan, gure betebeharra zaintzaile izatera mugatzen da: adinekoen bazkarian, umeen tailerretan, eta abar… Rol berberarekin jokatzen dugu bai etxean eta bai kalean, eta, zelan ez, baita jaietan ere. Zergatik ez dugu behingoz etxeko rol hori bertan behera uzten eta ez gara beste era bateko ekintzetan hasten? Horra, Udalak berak emandako 2018ko jaietako datuak: antolakuntzan

«Ez diezagutela inoiz ken», Eñaut Zearra

2019-07-19
Eñaut Zearra GarabietaBINKE / 2019ko uztaila Ongi daki «Las venas abiertas de América Latina» irakurri duenak kontinente berriaren aurkikuntzaren atzean ezkutatu digutena, Historiako harrapaketa handienaren errelato gordina egiten baitu Galeanok liburuan. Ezagunak zaizkigu israeldarrek palestinarrei egindako ankerkeriak ere, artean, ekintzaile palestinarren familien etxe eraisketak. Gurean ere badakigu zerbait espoliazioei buruz. Gorri edota separatista izatea larrutik ordaintzen zen gerra ondorenean. Erregimen frankistaren instantzia gorenek ondasunak nork galdu eta nork ez seinalatu, eta konfiskazio batzordeek lan zikina gauzatzen zuten. Hamaika dira herri zanpatuek jasandako espoliazioak; hamaika herri honek pairatutakoak. Baina bat ekarri nahi dut bereziki gogora. 57 preso ohiren ondareen aurkakoa, tartean

«Errotak»

2019-07-19
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2019ko uztaila Gure herrietan, garia, zemendian erein eta uztailean gariak jo ondoren anegaka gordetan zan zorroetan, behar izan ahala, errotara eroan, eho eta ogiak egiteko. Errota eta haize-errota ugari egoan gure herrietan, batzuk barriak baina beste asko olak aprobetxatuz egokituak euren ubide, antepara eta guzti. Errota berba, latineko «rota(m)»-etik dator, euskerak zuzenean hartu dau «e»- protetikoagaz. Hortik errota. Gazteleraz «rota(m)> roda> rueda» bilakatu da. Eraikuntza honek badauka beste latinetikako berba bat: bolu. Hau latineko «molinu(m)»-etik dator, —«molinu(m)> moliu>boliu>bolu»; aikor: Bolueta, Bolinaga, etab.—. Euskal Herriko beste lurralde batzuetan, eihera izena erabiltzen da. Errotetan galgarauak eta artagarauak ehoten

Otuz: «Euskaraz abesteko hautua modu naturalean egin genuen»

2019-07-19
Otuz musika taldeaBINKE / 2019ko uztaila «Euskaraz abesteko hautua modu naturalean egin genuen» TESTUA: Ixone Muñiz AranaARGAZKIA: Otuz taldea Ibilbidean halabeharrezko etenaldia egin behar izan badute ere, 2014an sortu zuten Otuz rock musika taldea Aitor, Unai, Markel eta Egoitz laukote galdakoztarrak. Egun, ordea, bueltan dira –aldaketak barne, Joseba berriztarrak hartu baitu Markelen lekua– oholtzetara igotzeko gogotsu. Etenalditxo baten ostean, bueltan zarete berriro… Etenaldia behartua izan zen. Abenduan Markelek —bateria ohiak— taldea utzi behar izan zuen atzerrira joateko. Beste hirurok lehenengo momentutik argi geneukan proiektuarekin jarraitu nahi genuela baina ez zen erraza izango Markel ordezkatzea. Azken finean, txikitako lau lagunen artean

Hamabi Futbol Kluba: «Futbola da eragin gehien daukan kirola»

2019-07-01
Hamabi Futbol Klub euskalduna BINKE / 2019ko uztaila «Futbola da eragin gehien daukan kirola» TESTUA ETA ARGAZKIA: Jon Gomez Garai Futbola da gurean gehien praktikatzen den kirola. Baina hizkuntzari dagokionez, zelan praktikatzen da? Praktikatu, ikusi eta entzun, ia beti gaztelaniaz. Horrekin amaitzeko sortu berri da Bilboko Hamabi Futbol Kluba, eta bertan badira hainbat galdakoztar. Txikitatik jarraitu ohi dugu kirola, dena delakoa ere, eta txikitatik jolastu ere herriko plazan, jolastetik jokatzera igarotzen garen arte. Oharkabean pasatzen dira aisialdian batekin eta bestearekin egiten ditugun orduak, sarritan ohartu gabe jolasten edo jokatzen ari garen bitartean erabiltzen dugun lanerako erremintek zenbaterako garrantzia duten. Lanerako

Javi Arnaiz: «Gaur egun hiri guztiek nahi dute musika jaialdi propioa»

2019-07-01
Javi Arnaiz, promotore musikalaBINKE / 2019ko uztaila «Gaur egun hiri guztiek nahi dute musika jaialdi propioa» TESTUAK: Jon Gomez GaraiARGAZKIAK: Julio Legarretaetxebarria Munduko musika talde handienen kontzertuak eta hauen nazioarteko birak antolatzen egiten du lan Javi Arnaizek. Baina gainera, Espainiako musika jaialdi handienaren sortzaile eta zuzendaria ere bada galdakoztarra, Madrileko Mad Cool-ena. London eta Madrilen artean egiten ditu asteko egunak, baina asteburuetan Galdakaora bueltatzen saiatzen da, eta horietako tarte batean harrapatu dugu munduko musika promotore handienetakoa. Garai honetan, bereziki, musika jaialdi pila daude gure inguruan. Modan daudela esan daiteke? Egia da musika jaialdiak ekitaldi sozial oso garrantzitsuak bilakatu direla. Baina