Harpidetu zaitez

Jon Gomez Garai

Usansoloko Orfeoia, desagertzeko zorian

2018-03-16
Belaunaldi berrien faltanBINKE / 2018ko martxoa Usansoloko Orfeoia, desagertzeko zorian TESTUA ETA ARGAZKIA: Jon Gomez Garai Belaunaldien arteko aldaketa barik daramatza ia 34 urte Usansoloko Orfeoiak. Herria orfeoi barik geldituko denaren beldurrez, gazteei dei egin gura diete, «kantatzeko edozein estilo dala be, orfeoira hurreratu daitezan». Abestea izugarri gustatzen zitzaion lagun talde bat sarri ibiltzen zen Usansoloko tabernetatik kantuan, 1984. urtean «kaleko afizio horri buelta bat emon eta talde ofiziala sortzeko asmoz alkartu ginan arte». Horrela kontatu diote Binkeri Marisa Gonzalez Usansoloko Orfeoiko presidenteak eta Agustin Aizpuru idazkariak. Taldea sortzeko ideiak aurrera egin zuenez, elkartzen hasi ziren urte berean abesbatza sortzeko

«Udabarriaren mitoa»

2018-03-03
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko martxoa Martiaren 21ean hasten jaku udabarria. Neguko solstiziotik eguna hazten etorri jaku eta eguna eta gaua bardintzeari «ekinozio» deritxagu. Latineko berba konposatu batetik dator: «aequinoctium (aequus= bardina eta nox= gaua)», hau da, luzari berbera egunak eta gauak. Zientziaren argitasuna agertu aurretik, mito bidez azaltzen izan jaku, besteak beste, udabarriaren hasiera. Greziar mitologiara joko dogu lehenengo. Zeus eta Demeter (Ceres, latinez) andragizonak ziran eta Persefone izeneko alaba bat eukien. Egun baten, Hades, hilen eta inpernuetako jainkoak, bahitu egin eban Persefone. Demeter bila ebilen eta aurkitu ezinean esan eutsan Zeusi: «Persefone ez badeustazu neuganatzen, aurten ez da

«Carpe Diem», Amaia Sagredo

2018-02-16
Amaia Sagredo GorospeBINKE / 2018ko otsaila Carpe Diem Azkenaldian nahiko arduratuta nabil. Denboran gero eta arinago bidaiatzen ari naiz. Beti aurrera, egunak, hilabeteak, urteak… beti aurrera. Izugarrizko abiaduran doan tren honetako leihatiletatik ene bizitzako pasarteak fotograma gisa ikusiz. Konturatu naiz, baina, fotograma horien ordena faltaz. Jauzi itzelak ematen dituzte denboran zehar. Orain, iraganeko gertakizunek, bat batean geroaldira egiten dute salto; oraindik gertatu ez baina amestu ditudan oroitzapenetara, hain zuzen ere. Berriz iraganera. Non dago momentu honetako, gaurko momentua? Auskalo. Orainaldia leiho gardena da. Leihotik begira orduak eman arren, barrutik kanpora begiratzean geroa ikusiko dugu; eta kanpotik barrura, iragana. Gutxitan izango

«Hipokritak», Ander Chamizo

2018-02-16
Ander Chamizo MendikoteBINKE / 2018ko otsaila Hipokritak Hipokritak esaten dudanean ez naiz bere burua Europa «Bakearen Nobela» izendatu duenaren hipokrisiari buruz ari. Ezta Afrika ustiatu eta mugak hilotzez osatutako harresiak eraikitzen duten Estatuen buruzagien inguruan ari. Egoera hau ezagutzen duten herritarrez ari naiz, galdakoztarrez. Egoera jasanezina dela pentsatzen dutenez. Sistema aldatu nahi dutenei buruz, nahiz eta hainbat pribilegio edo printzipioz pribilegio gisa ikus daitezkeenak galtzeko prest dauden herritarrez ari naiz. Bai, hipokrita hutsak dira, sistemaren barruan daude, soldatapekoak. Kontraesanez josiak. Baina aizu! Zure burua beste talde batean ikusten baduzu, zure bizimodu-maila merezi duzula uste baduzu, ekonomiaren kudeaketa ondo egiten duten

Atxutegitarrak: «Galdakoztar gehienak segregazioaren aldekoak dirala esango geunke»

2018-02-16
Atxutegitarrak, youtuberrakBINKE / 2018ko otsaila TESTUAK: Jon Gomez GaraiARGAZKIAK: Julio Legarretaetxebarria Etxe txiki bateko sei kidek aspertzeko tarterik ez badute ere, urtebete da Atxutegi Gutierrez familia usansolotarrari beste zeregin bat gehitu zitzaiola etxean: gazteen artean moda-modan dagoen YouTuberrak bilakatzea. Horrela ba, domekero bideo berria grabatu eta argitaratzen dute euren YouTube-ko kanalean Mikel, Jon eta Ane anai-arrebek. Etxe txiki bihotz handi dira eta euren bideo guztiak «Zabaldu atea eta sartu barrure!» esaldiarekin hasten dituzte. Gonbidapen hori Binkeri egin diote oraingoan, euren etxeko berotasunera sartu eta solasaldi atsegina izateko. Ezer baino lehen, zuen YouTube-ko kanalaren izena ez al da ETBko saio baten

«Marti zein martxo»

2018-02-03
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko otsaila Urtearen hirugarren hilabeteari «martxo» deritzagu, baina Gorbeialdean «marti» be badarabilgu oraindik. Biak maileguak: marti < lat. martis-etik dator eta martxo < lat. martius-etik. Marte «gerraren jainkoa» zan erromatarren mitologian. Marti, zaharragoa da martxo baino. Latineko martius berba, bilakatzen joan zan gaztelerara bidean, «1. yod» bitarteko. Hau da, martius > martxo > marzo (fortiare > fortxar(e) > forzar, lez, (hortik «bortxatu»). Euskerak, bilakaeraren erdian hartu eban mailegua eta zaindu «TX»; gazteleraz «Z»-raino joan da. Horregaitik, euskerak gorde dituen erdibideko maileguak interesgarriak dira gazteleraren diakronia argitzeko. Gorbeialdean non darabilgun «marti»? Ba aiko, martizena, astearen bigarren eguna;

«Mundutxoak», Amaia Sopelana

2018-01-19
Amaia Sopelana BoschBINKE / 2018ko urtarrila Mundutxoak Aspalditik hamaikatxotan entzun izan dodaz Berbalagunen ekintzak, baina inoiz ezin izan dot parte hartu. Gure Esku Dago taldeko partaideren bat eskatu euskuen abenduko Mintzodromoan parte hartzeko, eta oraingo honetan astitsu nengoanez eta poz-pozik Torrezabalera neu joan nintzan. Eta niretzat aipagarriena herritar ezbardinak nor bere ikuspuntuak euskaraz adierazten entzutea izan zan. Ohitu naz nire mundutxoan bizitzen. Bakotxak gure mundutxoa daukagu. Herritar bakotxak berea. Batzuena zabala, eta beste batzuena txikitxoagoa. Horrexegaitik deigarria egin jatan, adibidez, neskatila gazte-gazte baten ametsa baserri baten bizitzea dala, eta han animaliak zaindu eta soloan lan egitea. Beste gazte batentzat, guztiz

«Etorkizuna eman», Igor Aburto

2018-01-19
Igor Aburto CortesBINKE / 2018ko urtarrila Etorkizuna eman Goizetik altxatu, eta lanera joan aurretik albisteak jartzen ditut. Gehienetan berri txarrak dira, gaur ere, ai ama, lan-baldintzak txarrera doazela berriro, murrizketak, pentsioak,… Berri ilunak. Bill Gates-ek esan zuen behin, guk beti aldaketa lartxo estimatzen dugula, beti hobera goazela uste baitugu. Nora goaz? Alde batetik bizitza garestitzen doa baina bestetik gure eskubideak murrizten dituzte. Krisiagatik omen da, eta batzuek «austeritatea» deitzen diote gainera. Nola da posible, bi hauek ez al dira ba kontraesanak? Nora gura dute heldu? Samuel Smiles idazle eskoziarrak esan bezala, «bizitzak alde iluna zein distiratsua dauka; baina gure esku

«Kalendarioa»

2018-01-03
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2018ko urtarrila Urte barriak kalendario barria. Kalendarioa, «egutegia» izenez euskeratu dogu. Baina kalendario, latineko «calendae» eta bere eratorri «calendarium»-etik dator. Erromatarren kalendario zaharrean, «calendae» (gazt. calendas) hilabete bakoitzaren lehenengo egunak ziran. Grekoek ez eukien izen hori eta horregaitik, egingo ez dan gauzen bat adierazteko erabiltzen da esaera hau: «ad calendas graecas» hau da, «ez joan kalenda grekoen bila, ez daukiez-eta». Historiara joaz, erromatarren urte zaharra, hamar hilabetekoa zan, hau da, martitik abendura, lehenengoa «martius» eta «december» azkenengoa. Baina urtearen zikloa desorekatu egiten jakien eta kalendario Julianoa osatu eben, «februarius» eta «januarius» hilabeteak martiaren aurretik jarriaz. Geroagora,

«Gabon-afaria»

2017-12-22
Manu Etxebarria AyestaBINKE / 2017ko abendua Intera bateko Gabon-afariak aldatuz joan jakuz. Lehenago, Gabon eguna bijilia eguna zanez ez zan haragirik jaten. Horregaitik gure baserrietan, Gabon gaueko sendi-afarian, orio-aza jaten zan hasieran, herri abestiak dinoskun legez: Aita Juaniko seme Perikozer daukak afaritekoorio-aza gozo-gozoaopil beroagaz jateko. Bigarren plater lez, karakolak jaten ziran tomatetsu. Janari hau be bijiliak eragindakoa zan, karakola ez dalako ez haragi ez arrain. Geroagora hasi ziran «tranpatxuak» eginez karakolei pernil zatiak-eta sartzen. Hirugarren platera arraina izaten zan, besigua, lebatza edo makailoa, abestiak dinoskun legez: Gabon gauean ospatzen dogu guztiok afari ona; besigu, lebatz, makailo saltsabakoitzak berak (ah)al dau(e)na.

Maiteder Lertxundi: «Musikaren bidez edonork ikas dezake edozer errazago»

2017-12-15
Maiteder Lertxundi, psikopedagogoaBINKE / 2017ko abendua «Musikaren bidez edonork ikas dezake edozer errazago» TESTUAK: Jon Gomez GaraiARGAZKIAK: Gotzon Almaraz Bizitza honetan norbere burua eraginkor sentitzeko filosofia desberdinak izango dira, baina besteak hobeto sentiarazi eta hobetzeko asmoa duen filosofiarekin bat egiten dute askok bere burua eraginkor sentitzeko. Militantzia handia behar duen filosofia, gainera. Eta horrek igortzen duen maitasunetik hitz egiten du Maiteder Lertxundik, tarteka emoziozko malko batzuk ere isuriz. Abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeaz gain, Desgaitasunaren Eguna ere ospatzen da. Bai horixe, eta ez dut beste herririk ezagutzen, Galdakaok bezala, egun biak elkarrekin antolatzen dituenik. Aurten abenduaren 3a domeka izan

Arkaitz Estiballes: «Zoritxarrez haurren aisialdia gurasoek programatzen dabe»

2017-12-15
Arkaitz Estiballes, bertsolariaBINKE / 2017ko abendua «Zoritxarrez haurren aisialdia gurasoek programatzen dabe» TESTUAK: Jon Gomez GaraiARGAZKIAK: Jabi Rojo Historian Galdakaok eman duen bertsolaririk ezagunena dela esatea ez da astakeria izango, eta jokatu berri den Bertsolari Txapelketa Nagusiaz duen ikuspuntuaz galdetu gura izan diogu urteko lehenengo protagonistari. Baina baita bertsoak batzen dituen ideologiez eta, horren harira, orain gutxi berak izan duen PSE-EE alderdiaren ekitaldi bateko parte hartzeaz ere. Zorrotz erantzun ditu galdera guztiak Arkaitz Estiballesek. Galdakoztarra, santutxuarra, zeaniztarra… Estiballesek berak ere badaki nongoa den? Joseba Sarrionaindiak «Ni ez naiz hemengoa» edo «Han izanik hona naiz» erantzungo leuskizu baina nik sustraiak Galdakaon
1 … 112 113 114 115 116 … 120