Efemeridea
BINKE / 2021eko otsaila

Victor Legorburu alkate galdakoztarra hil zutenetik 45 urte pasa dira

TESTUA: Erredakzioa
ARGAZKIAK: El Correo Español eta ABC (1976)

Franco diktadore espainiarraren garaian Galdakaoko alkate zen Victor Legorburu ETAk erail zuenetik 45 urte pasa berri dira otsailaren 9an.

Victor Legorburu Ibarreche (Galdakao, 1912-1976) alkatea orain 45 urte hil zuen ETAk, 08:00 aldera bere etxetik irten berri zela, Reyes Católicos kalean —gaurko Lapurdin—. Francisco Franco diktadore espainiarrak «jarritako» alkatea izan zen Legorburu, eta 63 urte zituen tiroz erail zutenean. Ezkonduta zegoen eta 20 eta 22 urteko bi seme utzi zituen alargun.

Legorburu 1966tik zen Galdakaoko alkate, eta kargua uzteko hausnartzen omen zebilen —garaiko prentsaren arabera— Caja de Ahorros Municipal de Bilbao banketxeko lanera eta bere anaiarekin zuen inprentara bueltatu ahal izateko. Ordea, ETAk Euskal Herriko alkate faxista guztien dimisioa exijitzeko ultimatuma eman zuen 1975eko azaroa aldera, eta ultimatumaren azken egunean lau etakidek hil zuten alkate galdakoztarra, 1976ko otsailaren 9an. Alkate zenarekin batera, larri zauritu zuten bizkarzain lana egiten zebilen Francisco Ruiz udaltzaina. Bere gain hartu zuen erailketa ETAk, orduko France Press agentziaren arabera.

Francoren gobernuan indar handiko pertsona omen zen Legorburu eta Fuerza Nueva mugimendu ultra-eskuindarreko buru zela esaten zen Galdakaon. Iñaki Anasagasti politikariak bere blogean Victor Legorburu «anti-demokrata ezaguna» eta «guerrilleros de Cristo Rey mugimenduko kolaboratzailea» zela dio. Guerrilleros de Cristo Rey 1970eko hamarkadan Espainian jardun zuen erakunde ultraeskuindar parapoliziala izan zen, indarkeria-ekintza ugari, tartean hilketa zenbait, egin zituena.

Bada, alkate faxistak Francoren gobernuan zuen indarra sarri erakutsi zuen herrian: ospitalea Labean kokatzeko bere influentzia guztiak erabili zituen Durangoren aurka, herriko talde eta pertsona asko Juan Carlos Borboikoaren bisitetan egotera behartzen zituen, Elexaldeko kiroldegia berak eraikitzeko agindua eman zuen, Ganguren Mendi Taldearen sortzaile izan zen beste bi kiderekin batera… Batzuen alde edo kontra egiteko izan, bere eragina nabarmena zen Galdakaon.

Eta eragin hori bitxikerietan ere islatzen zen, esaterako, Galdakaok bi bider irabazi baitzuen Espainiako Conde de Guadalhorce saria. Sari honek espainiar estatuko «herririk politena» saritzen omen zuen. Legorburuk, bere kontaktuak baliatuz, sari horren epaileak Galdakaora etortzea lortzen zuen. Epaileak herrira iritsi aurreko egunetan aldiz, alkateak bere baliabide guztiak jartzen zituen herria edertzeko. Horrela kontatu diote Edu Madina eta Koldo Telleria historian adituak Binkeri: «Epaileak etorri aurreko astean, alkateak herriko horma guztiak margotzen ebazan, arbola barriak landatu, loreontzi handiak jarri… baina hori bai, autoritario eta despota itzela zan».