Karlos Aretxabaleta: «Opari ederra izan da proiektu honetan murgiltzea»

Karlos Aretxabaleta, idazlea
BINKE / 2024ko urria

Karlos Aretxabaleta Arrigorriaga BHIn dabil euskara irakasle baina idazlea ere bada. Bere azken lanean, ‘Izarrak eta haitzak’, hitzak eta mendizaletasuna batu ditu, pertsona ezagunekin izandako solasaldien bitartez. Berarekin hitz egin dugu liburuaren inguruan gehiago sakontzeko. 

Ruandan jaio arren, Galdakaon bizi da gaur egun Karlos Aretxabaleta eta Arrigorriaga BHIn dabil euskara irakasle. Geletan ematen ditu orduak eta orduak baina baita mendian ere, bere zaletasuneko bat. Hain zuzen, naturarekiko duen maitasun honetatik sortu zen bere azken liburua idazteko ideia. Irakasle izateaz gain, idazlea da ‘Txapel’ eta bere azken lanean natura eta hitzak batu ditu. ‘Izarrak eta haitzak’ izenpean, Edurne Pasaban, Pou anaiak edo Alex Txikon bezalako pertsona ezagunekin izandako solasaldiak batu ditu Aretxabaletak. 

Nola sortu zen liburu hau idazteko ideia? Beste galdera batekin erantzungo dizut lehendabizi: «Zergatik idatzi maite dudan horri buruz?» Mendiak eta eskaladak on egiten didate. Gaizki nagoenean suspertzen naute, bakea behar dudanean lasaitasuna eskaintzen didate. Bestalde, mundu honetan murgilduta ibili naiz, neurri handi batean, ahal izan dudalako. Aberatsa naiz zentzu horretan. Alegia, ez naiz literaturaz bizi,  ez naiz oso ezaguna mundu honetan eta ez dut espektatiba argirik idazle ibilbidearekiko, bada, neure gogoei kasu egitea erabaki nuen eta pasioari heldu nion beste behin; mendiari.

Zergatik jarri diozu liburuari ‘Izarrak eta haitzak’ izenburua? Gaston Rebufat alpinista frantsesak idatzitako ‘Etoiles et Tempêtes’ liburuak asko markatu ninduen bere egunean. Mendiko-literaturari dagokionez irakurri nuen lehenengoetarikoa beharbada. Nik moldatu nuen, eta bide batez iradokitzailea iruditu zitzaidan alegoriari ere lekutxoa egin nion, izartzat baitauzkat liburuan ageri diren pertsona eta lagun asko.

Edurne Pasaban, Pou anaiak, Alex Txikon… Hainbat pertsona ezagunekin ibili zara solasean. Nola aukeratu zenuen norekin izan tartetxo hauek? Tira, lehendabizi zerrendatxo bat egin nuen, zirriborroa, eta bertan mendian izandako lorpenez gain, euskal gizartean edota munduan zehar mendizaletasunaren eta gizatasunaren balioak barreiatu dituzten pertsonak aintzat izan nituen. Euretariko batzuk laguntzat nituen hasiera-hasieratik, zorionez, eta beste batzuk bidean egin ditut. Bestalde, eta oker ez banabil bi irizpide eman nizkien: batetik, gazteak mendizaletasunera eta euskal literaturara hurbiltzeko modu polita izan zitekeela; nahiz eta gero gaztelaniara ere itzuli den. Eta bestetik, lorpen indibidualetatik kanpo, nahiago nuela pasadizo bereziak eta «arruntak» jasotzea. Gogoan dut batzuei, laguntza modura, esaten niela ea zer pasadizo kontatuko lioketen 16 urteko neska edo mutil bati.

Nork harritu edo liluratu zintuen gehien? Guztiek liluratu ninduten erabat, bakoitzak bere erara, noski. Juanjo Sansebastianen gertutasuna, Iker Arroitajauregiren sotiltasuna, Ekaitz Maiz eta Imanol Amundarainen laguntasuna, Irati Andaren epeltasuna, Iñaki Marko eta Itziar Zabalaren konplizitatea, Edurne Pasabanen eztitasuna, Zigorren eta Oihanaren umorea,.. guztiekin zorretan nago. Meritua eurena da, eta liburua ere eureri eskainia.

Zu ere mendizalea izanda, gustora egongo zinen haiekin hizketan ezta? Bai, esan bezala opari ederra izan da proiektu honetan murgiltzea, hainbeste errespetatzen duzun pertsonengandik hurbil sentitzea…

Solasaldi hauetan izandako anekdotaren bat? Anekdota nahikotxo bizi izan ditut, bai. Behingoan Pou anaiekin elkartzea lortu nuenean —bide-deiez—, hara non, bakoitzak bere etxetik agurtu ninduen. Eneko petatea prestatzen zebilen, eta Iker Campus Board delakoan kristoren ariketa zailak egiten. Barreak egin genituen, eta bide batez Ikerren entrenamendu jasangaitzaren lekukoa izan nintzen.Beste pasadizo bitxi bat, sagardoz eta konplizitatez bustia, Arabako herri txiki batean bizi izan nuen, Alaitzan. Baina bertan jazotakoak jakiteko liburuko kapitulu bat irakurri beharko duzue: «Azken anarkista».

Liburu honen salmentaren bitartez lortutako irabaziak SOS Himalaya Fundazioari emango dizkiozu. Zergatik? Argi nuen nonbaitera agindu nahi nuela. Ez nekien, ordea, desio hori publiko egin edo zer. Iñaki Ochoa liburu honetan lasai asko ager zitekeen alpinista zen, eta zoritzarrez ez dut inoiz berarekin mintzatzeko edo egoteko aukerarik izango. Bere ametsetariko bat Himalayan proiektu solidarioak garatzea zen —umezurztegia, eko-etxaldea, ospitalea…—, eta fundazioak bere ametsa egia bihurtzen saiatzen da urtean-urtean. Bejondeiola fundazioari eta aski liburu saldu dadila hango proiektuak eta umeak hazten jarraitzeko. •